30 november 2012

Impact Investing Nieuws 1 december 2012


Deze keer de impact van pharma en de Acces2medicine index, Allianz GI & renewable energy, VBDO onderzoekt Nederlandse bedrijven en de verduurzaming van hun handelsketens, TBLI awards 2012, ANDE's accelerators strategie, Ashoka Fellow met cradle to career data, FMO & ISS, Buitenhof & Hoezo armoede?, Triple Jump en FMO jobs & stage. Gelezen: Jed Emerson's issue brief 4 impactasset50 en als charity case  op herhaling het Leger des Heils.


MARKETPLACE

Double Dividend over beleggen in farma
Ward Kastrop en Floris Lambrechtsen van Double Dividend (DD) zijn columnist geworden bij IEX (en FD). Double Dividend biedt duurzaam vermogensadvies aan (AFM geregistreerd). Double Dividend slaat een brug tussen financieel en maatschappelijk rendement door te beleggen in ondernemingen of beleggingsfondsen die aantrekkelijk gewaardeerd zijn en tegelijkertijd rekening houden met de wereldwijde uitdagingen waar we voor staan.

De 2e column van DD gaat over beleggen in de farmaceutische industrie, die onweerlegbaar een sector met positieve impact is: betere gezondheid en soms zelf het verschil tussen leven of dood. Maar het is geen sector met impact voor iedereen als de industrie zich specialiseert in steeds duurdere medicijnen voor steeds minder mensen*. Double Dividend wijst ook nog even op praktijken als kartelvorming, het omkopen van artsen en het verkeerd voorlichten van patiënten. En de 5 miljard US$ schikkingen in de VS van Pfizer en Glaxo Smith Kline (zie ook IINieuws 15juli12) vanwege overtreding van marketingregels en ongeoorloofde verkooppraktijken.

Met een groeiende wereldbevolking, vergrijzing en een stijging van het inkomen van mensen in opkomende markten stijgt het medicijngebruik en het aantal medische behandelingen. Double Dividend presenteert groeicijfers (mn in de VS) waar je niet blij van kan worden. Farma is een groeimarkt en kan een belangrijke positieve rol spelen bij het betaalbaar houden van haar producten voor zoveel mogelijk mensen en preventie (i.s.m overheden en NGO's).

Roche
Kastrop en Lambrechtsen wijzen op de Dow Jones Sustainability Index en (wereldwijd) supersectorleader Roche dat in Nederland gevestigd is. 'De onderneming is sterk gepositioneerd vanwege de goede verhouding tussen kosten en kwaliteit van medicijnen, en verantwoorde marketing. … Het bedrijf heeft medicijnen en diagnosemiddelen in huis tegen de belangrijkste gezondheidsrisico’s zoals kanker, hart- en vaatziekten en griepvirussen en manifesteert zich op goede wijze in opkomende markten en ontwikkelingslanden**. De koers-winstverhouding voor volgend jaar bedraagt nog geen 13 keer en is in lijn met het gemiddelde voor de sector. Roche heeft bovendien een geweldig trackrecord als het gaat om groei van dividenden. Op dit moment bedraagt het dividendrendement 3,9%.

** Noten van de Blogger: Roche daalde van de 6e naar de 10e plaats in de 2-jarlijkse Acces2Medicine Index 2012 die eind november werd gepubliceerd. In de DJSI voor farma is Novo Nordisk met een score van 86 van 1002e. Het gemiddelde in de sector is 48 (!).

* Zie ook IINieuws 26mei11 (index) en IINieuws 1maart12 (methodiek) over the Acces2Medecine index dat kijkt naar de toegankelijkheid van farmaceutische producten voor iedereen.
Bron: IEX/Column Informatie over obligaties van Roche Roche/bond information en aandelen Roche/share information

Nagekomen bericht Hermes EOS publiceerde een Q3 rapport voor haar cliënt St Pensioenfonds IBM Nederland. Hermes verzorgt engagement activiteiten voor haar clienten. In het rapport o.a. Aandacht voor Incentives voor werving van kwetsbare mensen (als proefpersoen en/of patiënt) in de farmaceutische industrie. Het is een Pdf van 16 pag, waarvan 2 pag. over farmaceuten omdat de trend is dit werk uit te voeren in ontwikkelingslanden. Er zijn internationale standaarden (Helsinki) maar ook strengere aanvullende veiligheidsvoorschriften voor de sector en bij bedrijven. Bedrijven die hiermee te maken hebben zijn: AstraZeneca, Bayer, GlaxoSmithKline, Johnson & Johnson, Merck, Novartis, Pfizer, Roche, Sanofi en Takeda Pharmaceutical, kortom de top 10. Een quote uit het rapport “EOS has been impressed at the speed with which certain pharmaceutical companies have responded to our concerns. We believe this is a reflection of improvements within the corporate culture at those companies”. Noot van de Blogger: Engagement is kennelijk een zeer diplomatiek spel, maar levert ook veel op omdat het de grote spelers betrekt bij duurzaamheidsvraagstukken. Link spin/Hermes Q3


MARKET

Allianz stapt in Renewable Energy
Allianz Global Investors dat in oktober een Renewable Energy Equity Fonds en team* opzette publiceert nu het onderzoek 'Renewable energies: Investing against climate change'. Allianz GI verwacht nieuwe investeringen in mn zonne- en windenergie wereldwijd en een stijging van de 260 miljard US$ in 2011 naar 461 miljard US$ in 2030. Een beter imago, overheidsincentives, technische vooruitgang en prijsstabiliteit versterken de (investerings)markt.

Groeimarkt renewable energie
In 2011 werd in de VS, Europa en China 200 miljard US$ geïnvesteerd die hiermee samen 80% van de markt uitmaken. Sinds 2007 stegen de nieuwe investeringen in Europa met bijna 80% (naar 50.8 miljard US$), in de VS met 75% naar 101 miljard US$ en in China met 350% naar 52 miljard US%. 


Zonne energie

Geïnvesteerd wordt mn in zonne energie met 147 miljard US$ en dat wordt onderverdeeld in solar thermal (Heet water) en fotovoltaïsch. Fotovoltaïsch is belangrijker voor investeerders omdat de handelsketen de technische onderdelen, opslagsystemen en de constructie, installatie en productie door de systemen omvat. Europa is de huidige marktleider en Italië en Duitsland namen 60% van de nieuwe installaties voor hun rekening. Door overproductie in 2011 was er sprake van een consolidatie fase en de kosten van installaties zijn gehalveerd.

Windenergie
De meeste concurrentie is bij windenergie en in 2011 werd 240 Gigawatt (Gw) capaciteit gerealiseerd in 96 landen, een verdubbeling met 2008. In het jaar 2011 ging het om 41,6 Gw, waarvan 18 Gw of 40% in China, 10 Gw in Europa en 7Gw in de VS.


Allianz
Allianz GI is onderdeel van Allianz Aset management een van de grootse vermogensbeheerders van de wereld met 1700miljard US$ onder beheer. Allianz GI investeert 250 miljard US$ vermogen voor particulieren, families en instituties. Het werkt in 19 markten(?) met gespecialiseerde in-house research teams en het GrassrootsSM Research dat inzicht verschaft dat verder gaat dan fundamentele analyse.

* Het Renewable Energies / Infrastructure Equity team complementeerde het recent aangekondige Infrastructure Debt team. Het Fonds is bedoeld voor Duitse institutionele investeerders en focust op windenergie. Bron: citywire



FACTS & FIGURES

Acces2MedicineIndex 2012
De tweejaarlijkse II index voor pharmaceuten is gepubliceerd met Glaxo Smtih Kline op 1, Johnson & Johnson op 2 (was 9) en Sanofi op 3. De kopgroep wordt het positiefst beoordeeld op het toegankelijk maken van hun producten en kennis voor de gehele wereldbevolking. De Index kijkt naar het prijsbeleid, het ontwikkelen van medicijnen voor aandoeningen die arme mensen treffen en samenwerking.

Index effect
Het beste nieuws is dat pharmaceuten hun inspanningen hebben opgevoerd sinds de index is gestart in 2008: 17 van de 20 deelnemers hebben hoger gescoord. En er is nu een leidende kopgroep van 7 ondernemingen gezien de kleinere verschillen in de prestaties. De index is een initiatiefnemer van Nederlander Wim Leereveld: "We willen samenwerking stimuleren tussen alle betrokkenen, om de gezondheidszorg in de ontwikkelingslanden te verbeteren. Er is al resultaat: een afspraak tussen alle farmaceuten om samen te werken aan de bestrijding van een aantal zeldzame tropische ziekten.

Stakeholders
De Index is ontwikkeld en wordt continu bijgesteld in overleg met meerdere stakeholders als de World Health Organization, NGOs, overheden, universiteiten en 30 institutionele investeerders. De Index wordt gesponsord door de Bill & Melinda Gates Foundation, Het Ministerie van BuZa (OS), the UK Department for International Development en andere chari's.

Methodiek
De beoordeling en benchmarking van pharmaceuten in 2012 werd gedaan door MSCI ESG Research www.msci.com een dienstverlener op het gebied van investeerders data. 

Bron: Accesstomedicineindex.org en NOS website, er was 28nov12 een item over in het 8 uur journaal. Nagekomen bericht: Morningstar MvdPas publiceerde 29nov12 een artikel over de Access2Medecine Index in haar e-nieuwsbrief: Morningstar/Verantwoorde-aandelen-uit-de-farmaceutische-industrie 

FACTS & FIGURES

Nederland: Verduurzaming productieketens
De Vereniging van beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO).publiceerde hun 7e overzichtsrapport van de prestaties van 40  beursgenoteerde (AEX, AMX en AScX) Nederlandse bedrijven en het verduurzamen van hun productieketens. De VBDO ziet dat er sinds het begin van de benchmark meer en beter beleid is op verduurzaming van de keten.

Enkele resultaten:
De meerderheid heeft een leverancierscode, maar de invulling en reikwijdte tussen de bedrijven verschillen erg. In bijna alle codes (85%) staat iets over mensenrechten, werknemersrechten en arbeidsomstandigheden. Driekwart heeft iets opgenomen over sociaal- en milieu beleid.
De meeste bedrijven hebben geen milieu monitoring systeem in de leverancierscodes terwijl er wetgeving aankomt om gevaarlijke stoffen in elektrische en elektronische apparatuur te voorkomen en terug te dringen.
De helft heeft geen Key Performance Indicators gedefinieerd en er is meestal geen toezicht op de naleving van de code. Er is het slechtst gescoord op transparantie op acties tegen leveranciers die de code niet naleven.
Wel wordt goed gescoord op Product life cycle Research & Development (85%)

Ranglijst bedrijven en sectoren
Op 1 staat Philips, gevolgd door DSM, Air France-KLM (van 10) en Unilever en Arcelor Mittal. De chemische sector scoort het best (gem 83) gevolgd door transport (mede door de stijging van Air France-KLM) en de bouw.



II Agenda setting

TBLI II & ESG awards 2012
TBLI Triple Bottom Line Investment uit Amsterdam, is een belangrijk organisator van impact investing en ESG conferenties. Het heeft haar jaarlijkse awards weer uitgereikt om de financiële sector te inspireren tot duurzamer investeren. De awards zijn uiteraard ook een waardering voor de beste presteerders en dat waren in 2012:

Award for Best IMPACT Investing Product: SJF Ventures
SJF verschaft venture financiering en steunt ondernemingen met innovatieve ideeën voor grondstoffenbesparing, verduurzaming en technische diensten. Haar werkterrein omvat asset recovery, reverse logistics, efficiency en infrastructuur, duurzame landbouw, voedselveiligheid, gezondheid en welzijn, onderwijs, digitale media. SJF Ventures werkt nauw samen met ondernemers bij groeistrategieën, het rekruteren van ondersteunend & aanvullend management, bij het verkrijgen van krediet en investeringen en bij acquisities.
Meer op SJF Ventures

Award for Outstanding Contribution to Development of ESG & IMPACT Investing: Hazel Henderson
Hazel Henderson is oprichtster van Ethical Markets Media, en bedenker en co-executive Producer van ethical markets media TV series. Ze is futuriste evolutionair economist, wereldwijd publicerend columniste, consultant voor duurzame ontwikkeling en auteur van diverse boeken. Meer op hazelhenderson

Award for Best Research House/ Consultant in ESG: Oekom Research AG 
Oekom Research is een rating agency, verschaft informatie voor duurzaam investeren (aandelen en obligaties) en is partner van institutionele investeerders en financiële dienstverleners. Het ontwikkelt innovatieve investerings strategieën gericht op duurzaamheid en hoog rendement. Meer op oekom-research

Award for Best Asset Manager Investing in ESG: Vontobel Asset Management
Het Zwitserse Vontobel Asset Management heeft 6 six beleggingsfondsen (obligaties & aandelen) en investeert in Amerikaanse en internationale fondsen. Het noemt zich een multi boutique AM met clear guidelines and total commitment. Meer op Vontobel NB In het (Engelse) jaarbericht 2011 gaat pag 11-24 over duurzaamheid en de bedrijfsvoering.

Award for Best Investor in ESG: Evangelisches Johannesstift (EJS)
De Evangelische (Protestants Lutherse) Johannesstichting is een van de grootste diakonale organisaties in Berlijn en de Duitse deelstaten. Het heeft meer dan 3400 medewerkers en 400 vrijwilligers die werken voor kinderen, jongeren, families, gehandicapten en ouderen. Het is trots op de award die zij kreeg voor haar eigen systeem op basis van eigen waarden. De stichting wijdt er een webpagina aan (incl. de jurybeoordeling) dat haar keuze voor ethisch beleggen en 3 jaar hard werken is opgemerkt. De stichting mikt op minstens 3% rendement en geeft de voorkeur aan duurzame beleggingen. De stichting is ambassadeur van duurzaam beleggen bij het investeringsberaad van de Evangelische Kirche Deutschland, het stichtingenoverleg en lid van het duurzaam beleggen forum. Meer op Johannesstift-berlin


II THINKING

ANDE kijkt naar II versnellers
ANDE is een netwerk van 150 organisaties die investeren in kleine groeiende ondernemingen in ontwikkelingslanden. De leden zijn actief in alle ontwikkelingslanden en er zijn regionale subafdelingen. 37 van haar leden investeerden in 2011 750miljoen US$ verdeeld over ruim 1000 investeringen, en 112miljoen US$ was voor capaciteits- of ondernemingsontwikkeling. Sinds de start hebben de leden ruim 4000 investeringen gedaan variërend in grootte van 20,000 tot 2 miljoen US$. Daarnaast ondersteunen de leden de ontwikkeling van meetsystemen als IRIS en GIIRS, training van ondernemers en heeft ANDE een Capacity Development Fund, dat 1miljoen US$ ter beschikking heeft voor capaciteitsontwikkeling en innovatie. Kortom ANDE is een belangrijke speler in de ontwikkeling van II.

Huffington Post
De directeur van ANDE, Randall Kemper schreef medio november een column in de HuffingtonPost naar aanleiding van de groeiende kapitaalstroom richting II en het katalyserend vermogen van II kapitaal. Veel impact investeerders jagen op II pareltjes en veel II investees hebben moeite investeerders te vinden. Kemper wijst op het absorptiepotentieel van kleine groeiende ondernemingen in ontwikkelingslanden, ofwel het werkterrein van ANDE.

Impact van incubators&accelerors
ANDE is geïnteresseerd in de resultaten van
incubators & accelerators om de impact van deze katalysatoren te vergroten. Noot van de Blogger: een accelerator investeert in extern ontwikkelde ideeën kleinschalig met geld en deskundigheid op korte termijn. Vaak in de vorm van een prijs of beurs. Na zo'n upgrade moet een start-up zelf verder. Een incubator investeert in een intern ontwikkeld idee door een extern management team aan te trekken. Deze investeringen gaan om grotere bedragen en op langere termijn.

ANDE kijkt hierbij naar
-1- de pipeline: hoe vinden katalysatoren potentiële investees en wat zijn hun uitdagingen? Hoe wordt de pipeline vergroot en verbreed? Waar liggen de kansen?
-2- de operations: welke diensten worden aangeboden? Hoe nuttig zijn ze voor ondernemers? Hoe verhouden ze zich ten opzichte van best practices in ontwikkelde landen / markten? Hoe belangrijk zijn filantropische giften in de ontwikkeling van nieuwe business models? Wat moet in opkomende markten ondersteund en opgeschaald worden?
-3- en tot slot evaluatie: wat is het effect van incubators & accelorators op kleine groeiende ondernemingen. Kunnen ze een bijdrage leveren aan deal sourcing, due diligence voor en advisering(skosten) aan impact investors? Verbeteren ze de pipeline voor de impact investing sector en helpen de een groter aantal potentiële investees ontwikkelen?

Noot van de Blogger: Nagekomen bericht Kemper twitterde 27nov12 Forbes.com hem interviewde over hun werk en strategie. Michael Lindenmayer kondigde ook een nieuwe serie aan over het werk van ANDE en the various champions of change which make up the ANDE membership.
Kemper was in Nederland voor een BID Network event GrowingSME's

Bron: Huffingtonpost met dank aan PYMWYMI tip op Facebook/pymwymic


MEDIA

Buitenhof over Hoezo armoede? DSM, Wagawai en SOMO
25 november stond de uitzending van Buitenhof Ned 2 in het teken van Hoezo Armoede en campagneweek van de publieke omroepen over . Wat doet het bedrijfsleven aan de bestrijding van armoede? Vanuit het Geldmuseum n in Utrecht intereviewt Kees Driehuis directeur Feike Sybesma van DSM, SOMO
(Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen) onderzoekster en universitair docente Mariette van Huijstee en Olav Boenders, ondernemer (stekjesweker) in Oeganda en Kenia van Wagagai. (55m)

Forbes over II in kinderen VS
Ashoka is een wereldwijde organisatie die social entrepreneurs beurzen (fellowships) geeft om hun visie uit te dragen. Het zoekt, financiert en begeleid deze sociale en vernieuwende ondernemers om ervoor te zorgen dat ze extra impact op de samenleving hebben. Sinds 1981 is het hierdoor uitgegroeid tot een samenwerkingsverband van meer dan 3000 sociale ondernemers in ruim 70 landen.

Van wieg naar werk
De nieuwste Ashoka fellow is Jeff Edmundson en hij schrijft op Forbes.com over slimmer sociaal investeren. Zijn StriveNetwork, een social enterprise, bouwt aan een (US) netwerk van 75 gemeenschappen die investeren in onderwijs als infrastructuur van wieg tot carrière: cradle to career infrastructure. Strive steekt haar energie in the achterhalen van de kritische (succes) factoren voor kinderen op weg naar werk. Want waar bedrijven en investeerders daar veel tijd, energie en geld insteken is/was dat voor onderwijs niet de praktijk.

Het Strive Network is Northern Kentucky werkt met leaders uit het bedrijfsleven, onderwijs, filantropie en welzijnswerk die zich realiseerden dat een “spray and pray” benadering van investeren in kinderen niet werkt. Nu werken ze langdurig samen om gegevens te verzamelen voor effectievere investeringen in onderwijs. Het resultaat: 81% van de meest kritische maatregelen voor student achievement in de stedelijke kern van de regio gaan de goede kant op. Beginnend bij de kleuterschool helemaal tot aan Colleges. Als Strive Network succesvol is heeft straks iedereen de kritische informatie om er zeker van te zijn de onze investeringen in de toekomst van kinderen misschien wel beter zijn dan de investeringen in de (beleggings)markt.

Noot van de Blogger de klassieke meten is weten benadering en samen-kun-je-meer-dan-alleen zowel binnen als buiten je sector gericht toegepast op het investeren in kinderen en hun onderwijs. Daarnaast is dit mooi voorbeeld van een knuffelondernemer die opschaalt als tegenhanger van de kritiek van Max Pichulik in het vorige blog IINieuws 15nov12 onder II Thinking. Meer in het Partnership Report 2011 pdf Strivetogether/ Strive-Partnership-Report

EVENT

Impact Investing in Azië
TBLI Triple Bottom Line Investing organiseert in Parijs voor haar Club leden een mini conferentie over Impact Investing In Azië met als gastspreker Yvonne Li, CEO van Avantage Ventures uit Hong Kong. Yvonne geeft een overzicht van impact investing landschap in Azië en deelt haar ervaring als impact investor om grootschalig kapitaal te mobilizeren om te investeren in ondernemignen met triple bottom line impact in Azië.
Gastheer is BNP Paribas, 3dec12 om 18uur. Aanmelding voor lidmaatschap of kennismaking op het event via TBLI Club event Parijs

In augustus 2011 publiceerde Avantage Ventures een rapport over impact investing in Azië: Beyond the Margin: Redirecting Asia's Capitalism. De focus is op de 6 sectoren die het meest baat zouden hebben bij impact investing: betaalbaar wonen, duurzame landbouw & agribusiness, water & hygiène, lager onderwijs en onderwijs aan gehandicapten, plattelands- en ouderen gezondheidszorg en toegang tot energie op het platteland. Het rapport met ex sum staat op AvantageVentures/publications


ACADEMIA

FMO CEO in Adviesraad ISS
Mijn post-graduate universiteit, is het International Institute of Social Studies (ISS) in Den Haag, tegenwoordig onderdeel van de Erasmus Universiteit in Rotterdam focust op ontwikkelingsbeleid en internationale samenwerking. Het heeft Nanno Kleiterp CEO van FMO, the Netherlands Development Finance Company benoemd in haar Adviesraad. De Adviesraad adviseert de Raad van Bestuur periodiek over de wetenschappelijke strategie en de missie en identiteit van het ISS. Het strategisch ontwikkelingsplan van het ISS wordt vooraf aan de Adviesraad voorgelegd.

ISS onderzoek en publicaties kijken veelal naar de negatieve impact van (buitenlandse) investeringen in ontwikkelingslanden en sectoren. (Bron: search functie op de II website.) Daarom is het hoopgevend dat met de benoeming van Kleiterp de positieve kracht van (impact) investering wordt benadrukt.

FMO en ISS hebben afgelopen zomer 3 bijeenkomsten georganiseerd met een 30-tal leiders uit de wereld van ontwikkelingssamenwerking, bedrijfsleven, wetenschap en maatschappelijke organisaties. De bijeenkomsten waren gericht op de politiek(e verkiezingen) en vroegen om een herbezinning op de traditionele denkwijze van de ontwikkelingssector en de huidige uitdagingen. De uitdagingen zijn: financiële stabiliteit, welvaart, economische groei en eerlijke verdeling van welvaart en minder armoede, eerlijke en vrije handel, migratie en veiligheid, energie en voedselzekerheid, duurzaamheid, milieu en klimaat. Bron: ISS newsletter en viceversaonline


Triple Jump zoekt Fundraiser / Manager Investor Relations
Fonds beheerder Triple Jump is gegroeid en wil haar productaanbod verbreden met impact investing. Triple Jump richt zich op de ontwikkeling van de financiële sector in ontwikkelingslanden en investeert in microkredietinstellingen en financiële dienstverleners die zich richten op de armsten (bottom of the pyramid financial inclusion).

De nieuwe manager:
Coördineert en ondersteunt fundraising bij ontwikkelingsbanken, fondsen en stichtingen, banken, pensioensfondsen en andere institutionele investeerders;
Ontwikkelt presentatie (pitch) materiaal, verzamelt onderzoeksresultaten en maakt due diligence vragenlijsten;
Beantwoord van vragen, informatieverzoeken en invsteringsvoorstellen van huidige en nieuwe investeerders;
Vertegenwoordigt Triple Jump op conferenties, spreekbeurten, seminars etc.

Gevraagd wordt
Minimaal 5 jaar ervaring in een vergelijkbare functie en rol;
Netwerk in de SRI sector, ontwikkelingsbanken, overheidsinstellingen en (familie)fondsen en goed relatiebeheerder, idelaiter ervaring met fondsstructurering;
Zelfstandige Zelfstarter, Klantgerichte stressbestedige doener;
Standplaats Amsterdam: 32-40 uur per week

Triple Jump biedt (microkrediet) fondsmanagement aan investeerders zoals Oxfam Novib Fund, ASN-Novib Microfinance Fund, NOTS Foundation, SNS IMF en Calvert (USA). Voor/door haar investeerders kan Triple Jump leningen en participaties aanbieden aan microkrediet instellingen in alle fasen van ontwikkeling. Dat varieert van NGO's die net beginnen met microkrediet tot microkrediet activiteiten van grote en ervaren banken. Triple Jump is een verzelfstandigd initiatief van Novib. Een voormalig medewerker van Triple Jump, Hugh Sinclair schreef ''Confessions of an microfinance heretic, how microlending loist its way and betrayed the poor'' over wat er mis kan gaan bij microkrediet.

Bron KRO Reporter Maxima's microkrediet Uitzendinggemist Boek Amazon/Confessions-Microfinance-Heretic-Microlending-Betrayed PS Amazon levering is erg vertraagd deze weken, al mijn Sinterklaas cadeaus komen de 12e.....


JOBS

FMO zoekt ES specialist
De FinancieringsMaatschappij Ontwikkelingslanden of de Dutch Entrepreneurial Development Bank zoekt een ES specialist voor de afdeling Financial Institutions waarbij Investment Officers, Portfolio Analysten en ES specialisten werken. Haar doel is het stimuleren van duurzame groei van financiële instituties in ontwikkelingslanden.

De ES specialist kijkt naar ES risico's bij deze instituties en maakt evt samen met deze partner een lange termijn plan om ES risico's deze aan te pakken. Een adviseursrol waarin inspireren en overtuigen essentieel zijn.

Gevraagd worden een academische/HBO achtergrond in duurzaamheidsstudies, sociale of milieu wetenschappen;
Kennis van internationale standaardens (bij voorkeur IFC Performance Standards), certificaten en E&S risk profielen in ontwikkelende markten;

De deadline is 7 december, meer informatie bij Andrew Shaw, Senior Capacity Development Officer, tel (070) 314 9839. Meer op FMO/your opportunities getipt in de Linkedin Group ESG

FMO
FMO, is voor 51% in handen is van de Nederlandse overheid en voor 49% van commerciele banken, vakbonden en andere private-sector vertegenwoordigers. FMO heeft een AAA rating van Standard & Poor’s. Het herinvesteert meestal zo'n 95% van haar winst. In 2011 had het 5 miljard Euro vermogen (+15%) en deed het 1,306 miljard Euro nieuwe investeringen (+30%). Het maakte 93 miljoen Euro winst (126 miljoen Euuro in 2010).

De missie van FMO is duurzame ontwikkeling creëren voor de private sector en hiervoor bijvoorbeeld opstart-investeringen mogelijk te maken. De FMO werkt in drie sectoren: financiële instituties, energie en huisvesting. FMO biedt management support aan voor sociaal- en milieubeleid en 'Capacity Development' om cliënten te ondersteunen op het gebied van management en technische know-how. Financiële producten zijn voor de lange termijn en wat hoger risico en omvatten: vermogen, achtergestelde leningen, syndicaat (groeps)leningen en garanties.


STAGE

FMO zoekt 2 stagiaires Risico management
De stage biedt de kans om FMO te leren kennen en inzicht te krijgen in de markt van ontwikkelings- en opkomende landen. FMO zoekt 2 stagiaires die grootschalig onderzoek gaan doen naar de (total loss amount van) historische defaults in de FMO portfolio. FMO wil de uitkomsten benutten voor haar schattingen van Loss Given Default (LGD). LGDs zijn een fundamenteel gegeven in de eisen van Basel voor adequate capital en spelen een grote rol in de kredietverlening.

Het onderzoek wil indicatoren op deal niveau achterhalen en leren van (fouten in) het verleden, wat zijn de onderliggende oorzaken van de defaults? Analyse van de data kan statistisch significante resultaten opleveren en hoe is die te benutten? Zijn er aanbevelingen voor de LDG methodologie en voor de toekomst? De stage wordt afgesloten met een presentatie en rapport en kan als bron voor een thesis (afstudeerscriptie) worden gebruikt.

Vereisten: laatste fase Master’s Degree in Economie, Econometrie of Financiën. Meer informatie op FMO/your-opportunities

Noot van de Blogger er staan nog 5 (oudere?) vacatures zonder deadlines op de FMO website: voor een Investment Officer Syndications and Sales, een Senior Specialist Syndications Desk, een Investment Officer Fund Emerging Markets, een Financial Accounting Specialist en een Senior Credit Officer


GELEZEN

ImpactAssets Issue Brief #4
ImpactAssets-50 and the Metrics Challenge: Assessing "Impact Capacity" at the Firm Level, Jed Emerson. De 4e Issue Brief van Impact Assets is een beschrijving van de totstandkoming van Impact Assets50 een open source data base van 50 ervaren impact investing fondsen met private debt en equity investeringen. Het toont niet primair de grootste, maar vooral de breedte van de impact investing sector, zowel geografische, in sectoren en in assets categorieën. De lijst wordt jaarlijks bijgewerkt. Noot van de Blogger: Triodos stond er in 2011 in, in 2012 niet meer wellicht vanwege het breedte argument. Meer op impactassets-50

Criteria Impact Assets50
Voor opname in de lijst wordt gekeken naar de “Firm's Impact Capacity” op basis van de prestaties op ambitie/doelstellingen (intent), implementatie (practices), investeringsimpact & meetmethoden. Omdat impact Investing nog in de kinderschoenen staat zullen veel firma's zullen niet in elke categorie scoren. De doelstelling is een concept Firm Impact Capacity aanbieden met specifieke indicatoren als frame­work om op te bouwen en door te groeien.

Voor de ambitie/doelstellingen werd gekeken naar:
GIIRS pionier fondsen, binnen het Global Impact Investing Rating System.
Ondertekenaars van United Nations Principles for Responsible Investing, (asset owners, asset managers en professional service partners) Directe link naar de UNPRI Signatories in the Netherlands;
Duurzaamheidsverslagen volgens de GRI Global Reporting Initiative methodiek(en). De GRI verzamelde 2304 verslagen in 2011 (nu 740 over 2012). De Data base is doorzoekbaar op sector. Noot van de Blogger: GRI is gevestigd in Amsterdam, met als voorzitter World Connector Herman Mulder (o.a. ex ABN);
De in 12 staten van de VS bestaande fiscale categorie van B Corporations, die 'de kracht van ondernemingen gebruiken om sociale en milieu problemen op te lossen';
Deelname aan initiatieven voor field based duurzaamheids- of impact rapportage en transparantie. (Op maat, niet academisch of top down?)
Een Corporate of Impact Investing Visie en ambitie;
- Lidmaatschap van een Impact Investing associatie, netwerk of werkgroep.

Noot van de Blogger: Impact Assets begint dus met een wat legalistische opstelling van (papieren) beleid die juist voor impact investing niet altijd relevant is en wel tijdrovend. De Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO)hanteert dezelfde methode. Op basis hiervan kan gekeken worden naar de rapportage i.e. implementatie en de resultaten. Dat deze methode niet altijd zinvol is bleek uit het onderzoek naar duurzaam beleggen bij kerkelijke instellingen eind 2011. Er was op papier bij minder dan de helft duurzaam beleid vastgelegd, maar méér dan de helft bleek impact investor. Meer op II Nieuws 1dec11

Implementatie
Er word gekeken naar specifieke keuzes in de bedrijfsvoering die de geest van impact (investing) reflecteren zoals het beleid qua m/v verhoudingen, (management van) leiderschap, personeelsbeleid, ras/ethniciteit, de bestuurssamenstelling, duurzaamheid (energiebesparing/co2 uitstoot etc), corporate social responsability, ketenbeheer en op impact gericht beleid of filantropie.

Investeringsimpact & meetmethoden
Of en hoe bepaalt een onderneming de impact van haar investeringen? IRIS en GIIRS geven investeerders inzicht in de impact prestaties. ImpactAssets-50 bekijkt of een onderneming een social management informatie systeem heeft om impact te monitoren en te meten, hoe het systeem werkt en hoe transparant de onderneming is over de resultaten. Dit geeft nl. inzicht in de oprechtheid van de ambities en doelstellingen. Op dit moment en in d ekomende jaren worden in de zich ontwikkelende II sector allerlei activiteiten ondernomen, bijgesteld en aangepast die elkaar kunnen aanvullen en verbeteren voor steeds betere rating & verifying van impact.

Er wordt gekeken naar het gebruik van de (gratis & kant-en-klare nog steeds ontwikkelende)
-1- Impact Reporting Investment Standards IRIS of;
-2- een alternatief (zelf ontwikkeld) systeem dat waardevoller is voor de activiteiten van de onderneming;
-3- Heeft de onderneming een functioneel formeel Social Management Informatie Syteem om de impact van investeringen te meten? En tot slot:
-4- worden de impact resultaten door een derde onafhankelijk partij gemeten?

Tot slot
ImpactAssets verwacht dat binnen 3 tot 5 jaar het gebruik van (standaard) rating- en meetsystemen bij impact investing fondsen gemeengoed zal zijn geworden. Het focust op ondernemingsniveau als erkenning van het goede werk dat daar verzet wordt. Het biedt investeerders inzicht in critical issues om hun keuzes en beslissingen op te baseren. De (nieuwe) ontwikkelingen op het gebied van meting & rating worden gemonitord om hun cliënten te informeren over het gebruik en promotie van deze systemen.

Conclusie
ImpactAssets is geen 100% supporter van door de GIIN gepromote systemen als IRIS en GIIRS. Het is ook niet echt afwijzend en het onderbouwt haar reserves niet. Ik mailde auteur Jed Emerson om dit te checken en mijn aanname werd beaamd. Er wordt wel erg veel gemeten en niet altijd even nuttig of effectief. Ik zie het ook als een typisch voorbeeld van een top down gepromoot systeem versus bottom up meetsystemen op firm/field based niveau. Dit laatste is het niveau waarop ImpactAssets zich (nu) concentreert.


CASE

K.F. Heinstichting
Karl Friedrich Hein (1 april 1867, Herne in Duitsland – 1945, Bilthoven) was van 1904 directielid van de SHV, Steenkolen Handelsvereniging (SHV) en daarna lid van de Raad van Commissarissen. De stichting is opgericht in 1938 en bij testament liet Hein (vrijgezel) alles na aan de stichting.

De stichting heeft tot doel 'het doen van uitkeeringen voor opvoeding, studie van subsidies voor het inrichten casu quo in stand houden van beroepen, industrieele en handelsbedrijven, een en ander van personen, die daarvoor, met inachtneming van het in lid 3 van dit artikel bepaalde, naar het oordeel van het bestuur in aanmerking komen'
Het Fonds richt zich op het bevorderen van monumentenzorg, natuurbehoud, volksgezondheid, cultuur, volksontwikkeling en maatschappelijk werk door giften en garanties en steunt met name initiatieven in de regio Utrecht. Het kan afwijken van die regionale begrenzing als er sprake is van projecten van meer dan lokaal belang.

De K.F. Hein Stichting heeft 3 sub fondsen:
K.F. Hein Fonds dat natuurbehoud, volksgezondheid, cultuur, volksontwikkeling en maatschappelijk werk subsidieert;
Het K.F. Hein Fonds Studie en Individuele Noden (sinds 1995) geeft eenmalige bijdragen ten behoeve van de opleiding van jongeren en het verlenen van hulp aan personen die niet of onvoldoende in aanmerking komen voor hulp van openbare sociale instellingen; en
Het K.F. Hein Fonds Monumenten (sinds 1996) dat als doel heeft monumenten en beeldbepalende panden in de regio Utrecht aan te kopen, te restaureren en te verhuren aan instellingen die werkzaam zijn op de aandachtsgebieden van Het K.F. Hein Fonds.

Matig transparant
De stichting publiceerde nog geen jaarbericht over 2011 (of het staat niet online) terwijl het in 2011 nog meedeed met de Transparantprijs. Over het vermogensbeheer wordt niets gezegd. In 2010 gaf het Fonds bijna 2,5 miljoen Euro aan giften. Hiervan was bijna 2 miljoen aan de algemene doelstellingen in 524 giften, waarvan een ton voor Monumentenzorg. Het Fonds Studie en Individuele Noden gaf bijna een half miljoen Euro in 324 giften.

Geschat vermogen
Het vermogen schat ik op zo'n 60 miljoen Euro. Als het Fonds 5% rendement maakt en gemiddeld 2,5 miljoen Euro weggeeft en de overhead is een half miljoen per jaar dan zijn de jaarlijkse bestedingen 3 miljoen Euro. De overhead is best veel op 2,5 miljoen aan giften want er werken maar 4 m/v (academici), maar ook veel externe bestuurs- en commissieleden.

Conclusie
Het K.F. Hein Monumenten Fonds is een dubbele impact investor omdat het haar vermogen conform de doelstelling (monumentenzorg) investeert en de panden vervolgens verhuurt aan instellingen die werkzaam zijn op de aandachtsgebieden van het K.F. Hein Fonds. Over de andere fondsen is niets te zeggen, er lijkt alleen sprake te zijn van giften en welk fonds waarvoor garanties afgaf (Theater, Podiumkunsten?) staat niet in het jaarbericht. Bron: kfhein

15 november 2012

Impact Investing Nieuws 15 november 2012

Deze keer ASN Mixfonds wint groene stier en beheert revolverend Energiefonds Overijssel, Groene R&D: Duitsland en de autoindustrie, crowdfunding in Europe +50%, het II van aanbod Nederlandse Vermogensbeheerders, veel Nederlands animo voor GIIN Member Network, de helft van HNWI's heeft II's, II Thinking: get inclusive, VBDO onderzoek chari's: roep om II intermediairs. Gelezen: Impact Assets Issue Brief: Seven tactics for II en als case het Leger des Heils


MARKETPLACE

Groene Stier voor ASN Duurzaam MixFonds
De jaarlijkse uitreiking van gouden stieren aan beste beleggingsfondsen heeft een nieuwe winnaar van de groene stier voor het beste duurzame beleggingsfonds opgeleverd, maar wel weer ASN. Het werd het ASN Duurzaam Mixfonds door 'de goede verhouding tussen risico en rendement, het groene, duurzame karakter en de lage kosten'.
De fondsgrootte is 125 miljoen Euro, de koers 65,17 Euro, de aankoopkosten (max) 0,4% en het total expense ratio 1,1%. Het rendement was afgelopen jaar 9,2% en de afgelopen 5 jaar 2,81%. Het fonds belegt 55% in obligaties en 45% in aandelen. Alle beleggingen zijn getoetst op: mensenrechten, waaronder werknemersrechten; milieu en klimaat; dierenwelzijn; transparantie en maatschappelijke betrokkenheid. De obligaties in het fonds zijn euro-obligaties van landen met een verantwoord mensenrechten- en milieubeleid. Meer over het ASN Duurzaam Mixfonds op ASNbank en Morningstar.

Genomineerd waren:
Triodos Sustainable Equity, De omvang van het fonds is 186miljoen Euro, koers 22,16 Euro, aankoopkosten (max) 5% en total expense ratio 1,15%. Het rendement was YTD 25,8% en de afgelopen 5 jaar -2%. Meer op Triodos/sustainable-equity-fund-wereldwijd en Morningstar
SAM Sustainble Healthy Living, De omvang van het fonds is 200 miljoen Euro, koers 111,71 Euro, aankoopkosten (max) 5% en total expense ratio 1,16%. Het rendement was YTD 12,86% en de afgelopen 5 jaar 2,86%. Meer op sam-group/sustainable-healthy-living en Morningstar.
Petercam L Bonds Governments Sustainable, De omvang van het fonds is 238 miljoen Euro, koers 1159,71 Euro, aankoopkosten (max) 3% en total expense ratio 1,66%. Het rendement was YTD 6,38% en de afgelopen 5 jaar was niet van toepassing. Meer op Petercam (beleid), het fonds Petercam (pdf) en Morningstar.
ING L Invest Sustainbale Equity, De omvang van het fonds is 140miljoen Euro, koers 642 Euro, aankoopkosten (max) 3% en total expense ratio 1,84%.
Het rendement was YTD 9,2% en de afgelopen 5 jaar -0,75%. Meer op Morningstar.be Alle rendementen volgens Morningstar op 12nov12.


ASN gaat energiefonds Overijssel beheren
Na een Europese aanbesteding gaan ASN Bank, Royal HaskoningDHV en Start Green Venture Capital het Energiefonds Overijssel van 250 miljoen euro beheren.

Overijssel wil dat in 2020 20% van de totale energiebehoefte in de provincie duurzaam is en heeft dus itt de landelijke overheid die ambitie niet losgelaten.
Theo Rietkerk, gedeputeerde Economie, Energie en Innovatie: 'Het Energiefonds Overijssel biedt ondernemers en woningcorporaties de mogelijkheid om hun projecten op het gebied van energiebesparing en het produceren van nieuwe energie te financieren. Niet op de traditionele manier met subsidies maar door leningen, participaties en garanties. Alle investeringen moeten dus worden terugbetaald of terugverdiend. Het fonds beoogt een financieel rendement van 2%. ASN Bank heeft met deze partners 'de juiste middelen en kennis om een laagdrempelig en toegankelijk fonds te ontwikkelen' volgens Bas Jan Blom van Beleggingsfondsen van de ASN Bank. Bron: duurzaam-beleggen


3,6 biljoen US$ groene investeringen
TBLI (Triple Bottom Line Investment uit Amsterdam) tipt de Green Transition Scoreboard (GTS) waarin begin 2012 werd gerapporteerd dat er 3,6 biljoen (trillion) US$ is geïnvesteerd in de transitie naar groene economie sinds 2007.
Het Scoreboard monitor private investeringen in Renewable Energy, Green Construction, Smart Grid, Energy Efficiency, Cleantech en R&D. 2 biljoen US$ gaat naar hernieuwbare energie, 716 miljard naar groen bouwen en het aandeel van R&D is met 241 miljard bijna 7% (meer dan Smart Grid, Energy Efficiency of cleantech). Er is nu een aanvulling op het rapport uit februari gepubliceerd met data van green research & development (R&D).

R&D supplement
De R&D rapportage betreft openbare data van 165 bedrijven. NB Er is wellicht sprake van 50% onderrapportage, omdat bedrijven uit concurrentieoverwegingen hun R&D investeringen niet communiceren.

Landen
Duitsland is het actiefst met 9 bedrijven die 72,2 miljard US$ investeren gevolgd door Japan: 51 miljard US$ door 26 bedrijven, 3e is de VS: 43,4 miljard door 47 bedrijven en op 4 Zuid Korea met 37,2 miljard US$ door 11 bedrijven. Nederland staat met 2(!) bedrijven en 4,2 miljard US$ op de 8e plaats voor China (2,9 miljard US$)

Sectoren
De grootste investeerder in groene R&D is de automobielindustrie die met 5% veel besteedt aan R&D. De investeringen betreffen 133 miljard US$. De trend lijkt dat ruim 50% in de ontwikkeling van elektrische auto's wordt geïnvesteerd. Ook hier geldt dat een aantal bedrijven (GM en Daimler) haar R&D investeringen niet communiceert.
Bron: greentransitionscoreboard, Green Transition Scoreboard August 2012 Update en R&D pfd Met dank aan het TBLI blog/linkedin group


CROWDFUNDING

CF in Europa groeit naar 450 miljoen Euro
Ruim 200 crowdfunding platformen in Europa halen in 2012 waarschijnlijk 450 miljoen euro op. Een groei van 50% in vergelijking met 2011. Ook het aantal platforms zal waarschijnlijk met zo'n 50% stijgen. Wereldwijd zijn er zo'n 450 crowdfunding platforms,

In Europa is ongeveer de helft van crowdfunding gebaseerd op een 'beloning'*, een kwart werft donaties en aandelen en een kwart werft voor schuld/leningen. Gemiddeld wordt 500 Euro voor donatie doelen geworven, 3000 Euro voor beloning*, 4500 Euro voor leningen en 50.000 Euro voor aandelen.

Deze cijfers staan in A Framework for European Crowdfunding waarin oa wordt gepleit voor Europees beleid. Het beleid moet gebaseerd zijn op: wet- en regelgeving, educatie en onderzoek. Opvallend detail: er is een lobby om de maximale investering in Europa (vaak 100.000 Euro) naar het Nederlandse niveau van 5 miljoen Euro op te trekken.

Een van de auteurs is Ronald Kleverlaan ''crowdfunding evangelist en oprichter van crowdfunding bureau WEBclusive'' volgens Frankwatching. Verder werkte mee Korstiaan Zandvliet van Symbid en Robert van Meer auteur van de c2b revolutie (over crowdsourcing door bedrijven).

* Op beloning gebaseerd zijn CF campagnes voor creatieve projecten zoals film en muziek, maar ook technologie. Kennelijk krijg je dan een kaartje/DVD/CD of product etc. Bron: mkbservicedesk



FACTS & FIGURES

Nederlandse Vermogensbeheerders en II
De VBDO publiceerde een Overzichtsrapport van (11) Vermogensbeheerders (115 pag) voor filantropische instellingen. De VBDO bekeek -1- het eigen (verantwoord) beleggingsbeleid voor alle beleggingen en alle klanten van de vermogensbeheerder; -2- Het dienstenaanbod aan een institutionele (?) klant om verantwoord beleggingsbeleid op te zetten en te implementeren; en -3- de bedrijfsvoering: transparantie, verantwoording, het uitdragen van de PRI en het bonusbeleid.

Impact investing
Ook werd specifiek gekeken naar de mogelijkheden voor impact investing onder de definitie 'gericht beleggen in niet-beursgenoteerde bedrijven (private equity) die vanwege hun producten en/of productieprocessen als zeer duurzaam en maatschappelijk verantwoord beschouwd kunnen worden'. Hierbij zijn de criteria: • De vermogensbeheerder biedt II aan via eigen beleggingsfondsen of via een externe, gespecialiseerde vermogensbeheerder; • De vermogensbeheerder biedt een overzicht en evaluatie van vermogensbeheerders die zich met II bezig houden; • De vermogensbeheerder kan de belegger helpen een II fonds op te zetten dat gebaseerd is op de eigen voorkeuren en prioriteiten van de belegger.

ABNAMRO Mees Pierson, IBS, Staal Bankiers en Triodos Private Banking doen alle drie. Staalbankiers belegt voor haar relaties in diverse microfinancefunds met een private equity component en een fixed income component. Noot van de Blogger: SNS asset management (met een aparte afdeling Impact Investment, dus in ieder geval 1) deed niet mee aan het onderzoek, maar wel met dochter ASN Bank.
ASN Vermogensbeheer geeft aan dat het II alleen intern (met eigen fondsen) aanbiedt (1).
ING Private Banking en Theodoor Gilissen geven aan dat ze II aanbieden (1, ING via Oikocredit Nederland Fonds) en hun kennis en contacten met vermogensbeheerders die zich met II bezig houden (2).
Schretlen & Co kan de klant helpen een impact investing fonds (doorgaans schenken/nalaten) op te zetten dat gebaseerd is op de eigen voorkeuren en prioriteiten, via haar Charity desk (3).
Insinger de Beaufort zoekt nog naar een geschikte manier om II aan te bieden.
Kempen Capital Management en Wealth Management Partners geven aan dat ze geen impact investment toepassen (en dus niets kunnen bieden).


Nederlands animo voor GIIN Member Network 
Het Global Impact Impact Investing Network heeft een nieuw member network -naast haar investor council- opgericht voor organisaties die hun betrokkenheid bij de impact investing willen verdiepen. Leden van het Network hebben netwerkgelegenheid en toegang tot informatie, instrumenten & methodieken (tools) en bronnen. Leden worden geïnformeerd door presentaties door leden over investeringen, onderzoeken en discussies. Het lidmaatschap staat open voor vermogenbezitters, vermogen beheerders, adviseurs, intermediairs etc.
Lidmaatschap kost 3500 US$ voor profits en 2500 US$ voor non profits uit ontwikkelde landen en 2500 US$ voor profits en 2000 US$ voor non profits uit opkomende markten.

Nederlandse leden
Het Network heeft nu al 83 leden waarin Nederland goed is vertegenwoordigd met 15 leden: Ageon, Cordaid, European Centre for Corporate Engagement at Maastricht University, Hooge Readt Social Capital, KPMG NV, Leger des Heils Nederland (Salvation Army), Ministerie van Buitenlandse Zaken, Noaber, Nots, Oxfam (UK), Robeco, Shell Foundation, SNV the Netherlands Development Organization, Staal Bankiers, Triple Jump. Ook lid werd Small Enterprise Assistance Funds (SEAF), dat is mede opgericht door de Amerikaanse Nederlander Hubertus van der Vaart. Daarnaast werden McKinsey&Co en Ernst&Young lid, evenals Social Finance UK/VS dat o.a. de introductie van social bonds buiten de het VK gaat ondersteunen dankzij een grant van de Omydiar Foundation.

De Europese/ Nederlandse liaison Prof dr Harry Hummels (SNS Impact Investment) -die pas afgelopen juni werd aangesteld- heeft hierin ongetwijfeld een belangrijke rol gespeeld. Bron: network

FACTS & FIGURES

Groene benchmark
Sustainalytics, de ESG data analyst en Trucost dat de echte kosten van natuurlijk grondstoffen berekent hebben een ranglijst / benchmark gepubliceerd van de 500 grootse Amerikaanse beursgenoteerde ondernemingen. De 500 zijn bepaald op basis van omzet, kapitalisatie en het aantal medewerkers. Hun score wordt bepaald op basis van Environmental Impact (45%), Environmental Management (45%), en Disclosure (Transparantie) (10%). Newsweek is de mediapartner en publiceert de ranglijst al sinds 2009. De top 10: IBM, H-P, Sprint Nextel (telecom), Dell, CA technology, NVIDIA (ITC), Intel, Accenture, Office Depot, Staples.

Niet zo transparant...
De complete ranglijst staat hier: 500list, gevonden na veel zoeken en 10 thematische ranglijsten. (Ons) KPN staat 9e in de Greenest Global categorie, omdat het bijna alleen in Nederland geproduceerde groene energie gebruikt. Sinds 2010 doet het dit ook zo in België en het wil in 2020 helemala geen CO2 meer uitstoten. Het minst Least Green bedrijf is BlackRock één van ’s werelds grootste aanbieders van beleggingsproducten (en ETF's). Haar motto is 'de markten zijn volatiel, het vertrouwen wankelt, het is tijd om in actie te komen'. Blackrock publiceert geen duurzaamheidsverslag, geen gegevens over haar CO2 uitstoot of informatie over de assets die onder haar 'responsible investment' beheer vallen. Ook slaagt het er niet om milieubeleid en programma's te integreren en implementeren in het gehele bedrijf. De Rankers beschouwen dat als een gebrek aan toewijding om als bedrijf verantwoordelijk te opereren.

Praktijk & reputatie
Opvallend resultaat was dat zogenoemde ''groene'' bedrijven soms lager scoren in de ranglijst, dan bekende branchegenoten. De marketing heeft het groene imago en beeld bij de klant beter gedaan dan de prestaties eigenlijk rechtvaardigen....Newsweek liet ook een groene Reputation Score maken door 8,743 Amerikanen te enquêteren. Daaruit kwam dezelfde resultaat. Citigroep is de meest ondergewaardeerd: onterecht omdat het de Equator Principles initieerde, de banken standaard voor milieu & sociale risico's. Het ondersteunde de Carbon Principles voor klimaatvernadering/CO2 uitstoot en heeft een Sustainable Forestry Policy. Alle reputatiescores in vergelijking met de groene score op: green-brands-survey
Bron: Met dank aan het blog van TBLI Thedailybeast green-rankings


HNWI's & II

Helft HNWI heeft Impact Investments
Eurosif, de Europese koepelorganizatie voor duurzaam beleggen waarvan o.a. de VBDO Vereniging voor Duurzame Ontwikkeling lid is publiceerde haar 3e study van High Net Worth Individuals Sustainable Investment 2012. Deze HNWI worden gezien als een belangrijke doelgroep en mogelijke katalysator voor impact investing. In dit rapport voor het eerst expliciet aandacht voor impact investing.

Duurzame investeringen groeien 60%
HNWI werden de afgelopen 2 jaar 18% rijker, maar hun duurzame investeringen groeiden met 60% naar 1,15 biljoen of 1150 miljard Euro van 729 miljard in 2009 (De vorige studies werden gepubliceerd in 2010 en 2008).
De toename is zowel het gevolg van nieuwe cliënten (44%) als het uitbreiden van duurzame investeringen door bestaande cliënten (37%). Een verklaring is dat HNWI eerst hebben geëxperimenteerd met duurzame beleggingen en die nu snel uitbreiden. 51% geeft aan duurzaam beleggen als financiële discipline te beschouwen. Het vooroordeel dat duurzaam beleggen minder rendement oplevert blijft bestaan, maar eenmaal ingestapt worden HNWI steeds enthousiaster ondanks of wellicht juist door de onrustige markten. 
 
Asset allocatie
53% van de HNWI heeft minder dan 5% duurzaam belegd, 23% heeft tussen de 5 en 50% duurzaam belegd en een kwart heeft de helft van het vermogen duurzaam belegd. Positieve screening strategieën zoals best-in-class en duurzame thema's worden het meest gebruikt. De populairste thema's zijn energie, water en groene technologie. 87% van de respondenten verwacht een verdere -wellicht scherpe- stijging van duurzame beleggingen door HNWI's.

Impact Investing
De helft(!) van de HNWI's heeft impact investeringen vanwege de bijdrage aan duurzame ontwikkeling direct gevolgd door: een alternatief voor filantropie. Eurosif onderzocht 3 typen impact investing: microkrediet, community investing en sociale ondernemingen (p13) Van die 3 is microkrediet de belangrijkste met 43%, gevolgd door sociale ondernemingen met 33%, community investment met 20% en 3% anders waaronder vastgoed. HNWI's maken hierin andere keuzes dan institutionele investeerders waarvan 55% kiest voor microkrediet bij impact investing (European SRI studie 2012 zie IINieuws 15okt12 (nb op basis van invested assets).


Beleggingsinstrumenten en regio's
Obligaties zijn populairder geworden: van 17% naar 25% en aandelen minder: van 47 naar 33%. Private equity daalde van 15% naar 10%, maar daarmee is het nog steeds de derde categorie samen met vastgoed. Geografisch daalde Europa van 35% naar 29% en groeide emerging markets van 13% naar 16%. Noord Amerika en Binnenlands blijven stabiel op 19% en 22% (was 21%).
Tip door de (gesloten) Linkedgroep van de Vereniging Beleggers voor Duurzaam Ontwikkeling, maar een google alert op Eurosif levert altijd interessante publicaties op. Rapport: Eurosif HNWI 2012


II THINKING

Impact Ondernemers versus impact accelerators
Max Pichulik is een Zuid Afrikaans impact entrepreneur en Regional Chapter Leader for ANDE (Aspen Network of Development Entrepreneurs) in Zuid Afrika bij The Aspen Institute. Zijn Impact Accelerators bedrijf is een incubator en consultancy met als missie het versnellen van de groei en kapitaalstoom naar innovatieve ondernemingen met hoge sociale- en milieu-impact.

SOCAP: een incrowd event
Pichulik bezocht begin oktober SOCAP, de grote II conferentie 'where money meats meaning'. Pichulik werd enorm geënthousiasmeerd door de andere conferentiebezoekers, hun presentaties en nieuwe benaderingen en inzichten, maar.... Hij schrijft zijn column als waarschuwing. Als geboren Zuid Afrikaan is hij extra gevoelig voor het incrowd sfeertje dat een bedreiging van II is, er wordt teveel vanuit de VS en ontwikkelde landen gedacht en gewerkt. Daardoor wordt het chronisch beperkte aanbod van II deals versterkt. Ook schadelijk is 'white washing' het aantrekken van een 'sub-standard entrepreneur to ensure the enterprise is racially or gender diverse'. En ondertussen heeft niemand zijn netwerken verbreed en actief lokale winnaars (succesvolle ondernemers) gevonden en benaderd.

Knuffelondernemers
De huidige praktijk van impact accelerators, II model ondernemers in de dop kweekt een charismatisch en mediageniek bassin van sociale ondernemers die prachtige cv's hebben met mooie (Amerikaanse) opleidingen, een paar jaar in een ontwikkelingsland gewoond hebben, aanmoedigingsprijzen, studiebeurzen en trainingen, spreekbeurten en presentaties op II conferenties. Maar ze hebben nauwelijks ervaring als ondernemer of de tijd om hun onderneming te leiden en moeten dat overlaten aan onervaren 'sub standard human capital' door gebrek aan kapitaal. Pichulik ziet dit als trend die de II sector ondermijnt.

Pichulik onderschijft de Omydiar Network benadering van sectorale ontwikkeling (zie Nieuws15okt12), maar pleit ook voor lokale en geografische concentratie. De sector moet lokaal op zoek naar echte ondernemers die buiten het chique II incrowd cultuurtje te vinden zijn. Want 'their potential investment readiness, scale and impact are large'....'start looking in places we wouldn’t expect them to hide'. Bron: Nextbillion met dank aan de tip op de LinkedIn group impact entrepreneur.


CHARITIES & FOUNDATIONS

Belangstelling en vrees voor II groot
De VBDO (Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling) analyseerde publiek beschikbare informatie over het duurzaam beleggingsbeleid van maatschappelijke instellingen en onderzocht het duurzame beleggingsbeleid van 7 goede doelen en 6 vermogensfondsen in Nederland door interviews. Het is een verdiepingsonderzoek na eerdere onderzoeken uit 2008 en 2010 (zie IINieuws 15dec12).

Missie gerelateerd beleggen (II)
De VBDO werd verrast dat fondsenwervende instellingen en vermogensfondsen vaak missiegerelateerd investeren (MRI) noemen. In theorie (…) een prachtig idee (…). Toch werd er een aantal significante dilemma’s en bezwaren ervaren … dat daadwerkelijke missiegerelateerde investeringen tegenhield. MRI vergt heel veel tijd en kennis die niet direct beschikbaar is, financieel en juridisch maatwerk en vakspecifieke kennis ook op de impact sector. Fondsenwervende instellingen zien een extra dilemma door reputatieschade en negatieve reacties van donateurs als een investering niet rendeert, deels of volledig afgeschreven moet worden of als controversieel aangemerkt wordt. Er zou een intermediaire partij moeten komen die zich in MRI specialiseert. Ook zou een (informele) kennisgroep opgezet kunnen worden. Als goed voorbeeld wordt het Protestants Diaconaal Krediet Nederland (PKDN) van de Protestantse Kerk in Nederland genoemd. Vragers naar en aanbieders van projecten worden hier aan elkaar gekoppeld.

VBDO pleidooi
De VBDO pleit wat betreft II voor gespecialiseerde intermediairs en informele kennisgroepen. Voor duurzaam beleggen in het algemeen: voor voldoende kennis mn binnen de besturen, meer oog voor de impact van indirecte beleggingen (spaarrekeningen en deposito's) en het betrekken van de vermogensbeheerders bij de invulling van het duurzaam beleggingsbeleid van de sector. VBDO directeur van der Helm pleit nadrukkelijk voor engagement als strategie voor duurzaam vermogensbeheer en biedt hiervoor VBDO ondersteuning met Missiegerelateerd Engagement.

Instrumentarium
De VBDO heeft vier instrumenten voor de filantropische sector:
-1- Overzichtsrapport van Nederlandse Vermogensbeheerders (115 pag meer onder Facts & Figures over het aanbod voor impact investing),
-2- Quickscan beleggingsbeleid die het ontwikkelde met Double Dividend (niet online beschikbaar) De bestaat uit modules en sluiten aan op diverse internationale richtlijnen zoals de Principles for Responsible Investment en de VN Global Compact principes. Voorbeelden van modules zijn: beleggingsbeleid, toetsing beleggingsportefeuille, transparantie, engagement, ESG integratie
van vermogensbeheerders, en impact investing;
-3- Missiegerelateerd Engagement; de standaard dienstverlening van de VBDO aan de hand van relevante thema's op aandeelhoudersvergaderingen en in een-op-een gesprekken;
-4- een Model Beleggingsstatuut, ook ontwikkeld met Double Dividend (niet online beschikbaar). Het betsaat uit een stappenplan met criteria en keuzes voor duurzaam beleggen en voor het beplen van een gecshikte vermogensbeheerder.



JOB

A-Spark Good Ventures zoek Impact Investment Manager
A-Spark Good Ventures investeert wereldwijd in sociale ondernemers om innovatieve projecten en ideeën te stimuleren. Het is een internationeal team 'english is required' en in de tweet staat 'come live in Holland', want het is gevestigd in Utrecht (Achter Sint Pieter 7). Haar portfolio staat online: Projects met o.a. In Nederland Marck Events (Brabant Open Air).

Solliciteren bij Amy Novogratz bekend van de TED Prize en getrouwd met Nederlander Mike Velings. A-Spark Good Ventures partners zijn Acumen Fund (IINieuws1dec11 en Charity Cases O-Z & VS), TONIIC (international impact investor network), Conservation International, Mission blue, the plastic pollution coalition WorldFish Center en Global Partnership for Oceans

De II manager is nodig voor de volgende fase van de fondsenwerving- en groeistrategie. A-Spark zoekt een netwerker, samenwerker een denker&doener change maker, niet bang voor complexe problemen en een charismatisch communicator die meewerkt aan meetings & events. Pitchen om investeerders binnen te halen is onderdeel van de taak. Niet vereist maar welkom is ervaring met private equity, venture capital, financierings terms sheets Deadline 30nov12 aanvang zsm. Meer op Facebook/A-Spark-Good-Venturess


STAGE

IBS vermogensbeheer zoekt een stagiaire impact investing
Impact Investing lijkt haar dienstaanbod impact investing te willen uitbreiden en is op zoek naar een stagiaire.

Stage omschrijving
IBS zoekt een stagiaire -bij voorkeur in zijn/haar master fase- voor een onderzoek naar impact investing. Het wil inzicht krijgen in de huidige situatie van impact investing binnen charitatieve organisaties en hun mogelijke beleidsplannen voor impact investing. Hieronder valt ook een kwantitatief onderzoek (enquête) en een literatuurstudie naar impact investing in Nederland/buitenland.

De stage kan per direct beginnen, een einddatum is nader te bepalen evenals het aantal uren en de vergoeding en de reiskostenvergoeding. Standplaats is Amsterdam. Publicatie behoort tot de mogelijkheden CV en motivatie mailen (geen deadline) naar vandijk @ ibsam.nl Evt. vragen aan Hans van Dijk tel (020) 514 17 80. Meer details op ibsam/vacatures

IBS en chari's
IBS vermogensbeheer is als vermogensbeheerder 'hofleverancier' van chari's door haar medewerking aan de VFI helpdesk. De VFI is de Vereniging van (120 meestal grote) Fondsenwervende Instellingen. De VFI is na de totstandkoming van de Handreiking Verantwoord Vermogenbeheer de Helpdesk gestart. *De Helpdesk brengt leden in contact met deskundigen op het gebied van jaarverslaggeving, fiscale zaken, vermogensbeheer, notariaat, betalingsverkeer en code en keurmerkzaken. IBS had medio 2011 10 chari's als cliënt, in het FD melde nog dat het aantal chari's vervijfvoudigd was sinds 2 medewerkers vrijwilligerswerk doen voor de VFI helpdesk*. Meer in IINieuws21juni11. IBS adviseert o.a. Het Leger des Heils (zie case) dat II bij SNS II asset management heeft en 200.000 Euro in Oikocredit belegt.

Over IBS
IBS, het Instituut BeleggingsStrategie, bestaat 25 jaar en biedt financiële dienstverlening aan instellingen en vermogende particulieren, het is gespecialiseerd in beleggen in beursgenoteerde effecten. Het totaal door IBS beheerde vermogen bedraagt 800 miljoen Euro, de afdeling Fiduciair beheer heeft daarvan 500 miljoen Euro onder beheer. IBS biedt ook de mogelijkheid van direct investments in fondsen en bedrijven (private equity). Sinds 2008 is het vermogensbeheer team van Kempen & Co onderdeel van IBS en sinds 2012 ook de teams van Merrill Lynch en Rabobank International. Meer op www.ibsam.nl


GELEZEN

Seven tactics for Risk Management by Investors Seeking to Engage in Impact Investing (nr3, 7pag.) Jed Emerson, Executive Vice President for Strategic Development. ImpactAssets Issue Briefs are exploring critical concepts in impact investing.

Impact Assets
Impact Assets is een US non-profit financiële dienstenverlener opgezet om (investerings) kapitaal aan te trekken (te katalyseren) voor optimale (milieu, sociale en financiële) impact en zo de hardnekkigste problemen van de wereld te helpen oplossen. Vice president en auteur van de IA issue briefs is Jed Emerson bedenker van het concept 'blended value' en mede auteur van het II overzichtswerk 'Impact Investing Transforming How We Make Money while Making a Difference' (Wiley, sept 2011) zie IINieuws 15okt2011 of de PAGINA Gelezen-bronnen.

In deze Issue Brief geeft Emerson impact investing benaderingen voor de niet professionele investeerder die impact investing wil toevoegen aan zijn/haar portfolio. De zeven tactieken uit de titel worden gepresenteerd aan de hand van 6 vragen die een II zich moet stellen over: geïnformeerd zijn & transparantie, doorgroeien van handelen naar investeren, de rol en beperking(en) van adviseurs, investeren in fondsen als risico's te verminderen, de kracht van multi-manager strategieën, investeren in II (als sector/field) en dit alles om risico's te verminderen.

Er is geen kant-en-klare checklist voor impact investeringen: maar hier komen de tactieken.
Weet wat je bezit of kies transparante investeringen. Fonds beheerders moeten minstens hun aannames, strategie en processen kunnen toelichten en inzage in de portfolio is aanbevelenswaardig.
Een lange termijn horizon en slow of patient capital voor impact investing betekenen dat een impact investor zijn II's moet budgetteren om voldoende liquide te zijn en (andere) inkomsten te hebben. Prioriteer, analyseer en investeer dan pas.
De (meet) instrumenten en informatie bronnen over II groeien met de dag: monitor die voortgang voor hun bruikbaarheid. (GIIRS en ImpactBase)
Het effectiefste risico beheerser is een goede vermogensbeheerder. II als specialisme groeit snel, maar eerder naast de bestaande (grote) vermogensbeheerders die ervoor kunnen kiezen zich zelf te oriënteren, een partnerschap aan te gaan of een bestaande II specialist in te lijven. II onderschatten is geen goed teken. ImpactAssets publiceert sinds 2011 jaarlijks een lijst van de 50 beste II vermogensbeheerders. Noot van de Blogger: Triodos verdween na een jaar uit die lijst en ASN heeft er nooit in gestaan.
II is breder dan dan directe private equity investeringen, maar dat vereist specifieke deskundigheid en betrokkenheid. Daarom kan investeren in II (beleggings) fondsen een optie zijn. Noot van de Blogger: in Nederland zijn wel tientallen duurzame fondsen open voor particulieren die soms vooral de bekende duurzame bedrijven bevatten en staatsobligaties, maar er zijn nog geen 'echte' publieke impact investing beleggingsfondsen. Zie goed-geld/duurzaam-en-verantwoord-beleggen voor een overzicht van de duurzame beleggingsfondsen in Nederland. Meer over deze website in IINieuws 15okt12.
De (potentiële) kracht van multi-manager strategieën is dat zij samenwerken waardoor de overhead voor fondsenwerving beperkt blijft en zij kunnen concentreren op goede II investeringen.
Risico kan ook worden verminderd door te investeren in de ontwikkeling van II. Emerson wijst op netwerken met formele en informele investeerders groepen. Het bezoeken van conferenties, deelnemen aan discussies, het presenteren van ervaringen en het ondersteunen van non profits die de groei van II bevorderen. Noot van de Blogger Zoals bijvoorbeeld Impact Assets maar er zijn talloze andere initiatieven.
Bron: ImpactAssets IssueBriefs 3 (pdf 7 pag)
PS Op MVO Vlaanderen stonden deze week 11-tips-bij-ethisch-beleggen


CASE

Leger des Heils
Het Leger des Heils is een 125 jaar oude (!) Christelijke organisatie die zich bezig houdt met evangelisatie, reclassering, maatschappelijke opvang en ontwikkelingssamenwerking. In haar missie komt de bijzondere religieuze achtergrond sterker tot uiting: Het Leger des Heils is een internationale beweging en behoort tot de universele christelijke kerk. Zijn boodschap is gebaseerd op de Bijbel. Zijn dienstverlening wordt gestimuleerd door de liefde tot God. Zijn opdracht is het Evangelie van Jezus Christus te prediken en in Zijn naam menselijk nood te lenigen zonder enige vorm van discriminatie

Het olst, riekst en 't best
Vergeef me deze (Groningse) Ommelandse omschrijving, maar het Leger des Heils wordt naar mijn mening onterecht onderschat. Haar inkomsten in 2011 waren 310miljoen Euro, waarvan 275,6 miljoen Euro overheidssubsidies voor reclassering & maatschappelijke opvang. In 2010 was dat nog bijna 250 miljoen Euro, het Leger is dus een van de weinige chari's die niet is gekort door de overheid.
De inkomsten uit eigen fondsenwerving bedroegen 24,3 miljoen Euro (in 2010 was dat 25,3 miljoen Euro). Het Leger is een van de grootste goede doelen die werkzaam is in Nederland als je kijkt naar haar omzet en de binnenlandse dienstverlening. In Nederland worden per jaar 35.000 cliënten geholpen door meer dan 5500 (betaalde) professionals. Toch noemt slechts 1% van de bevolking spontaan het leger als goed doel. De geholpen bekendheid is weer 95%.

Voortgang vermogensbeleid sinds 2010
Al eerder bekeek ik het vermogensbeheer van het Leger des Heils (zie IINieuws 15mrt11) omdat het een van de 5 initiatiefnemers was van het onderzoek van prof dr Harry Hummels naar 'verantwoord vermogensbeheer'. Het onderzoek vormde de basis voor de (nu bindende) handreiking voor de leden van de VFI, van de 120 mn grote fondsenwervende instellingen. In de handreiking mn duurzaam beleggen opties, maar er is ook aandacht voor missie gelateerde (impact) investeren. Het Leger communiceerde al in 2010 dat het keek naar mogelijkheden om 5% van het vermogen missie gerelateerd te beleggen en dat Staalbankiers de missie gerelateerde investeringen zou beheren. Die doelstelling is kennelijk nog niet gehaald en wordt letterlijk herhaald, maar er zijn grote stappen gezet (zie hieronder missie gerelateerd investeren). Recent werd het 
Leger lid van de Member Network van de GIIN (zie hierboven).

Financieel Jaarverslag 2011
De totale reserves bedragen 116miljoen Euro, waarvan ruim 28miljoen euro Fondsen en bijna 88 miljoen Euro reserves (continuïteitsreserve bijna 11 miljoen, bestemmingsreserve 17miljoen en de reserve activa bijna 60 miljoen).
Het Leger heeft 'slechts' 20 miljoen Euro aandelen dat was in 2010 nog bijna 48 miljoen (p94) In 2011 verkocht het Leger voor 26 miljoen Euro staatsobligaties (p95l). Liquiditeiten bedragen nu 26 miljoen Euro, dat was in 2010 nog 9,6 miljoen. Een en ander is het gevolg van het aangescherpte beleid voor het vermogensbeheer. Noot van de Blogger: ik mis in het overzichtje de vermelding van obligaties, die ze wel heeft: 'De portefeuilleopzet van het retraitefonds is ongewijzigd gebleven en gebaseerd op een portefeuilleverdeling van 75% obligaties en 25% aandelen' (p.95r).

Beleid
In het jaarverslag over 2011 beschrijft het Leger haar ethische benadering en de beleids'aanscherpingen' bij het vermogensbeheer. Al in 2006 koos het Leger voor Sustainalytics voor de monitoring van het ESG gehalte van haar beleggingen. In 2009 werd haar beleggingsbeleid aangescherpt door de kritische blik van het 'publiek' en 'de media': de economische onzekerheden, de bankencrisis en het verlies aan morele geloofwaardigheid van meerdere grote ondernemingen: beleggen in aandelen werd voor het Leger des Heils nu niet wenselijk'. In 2010 besloot het Leger tot een verdere aanscherping van steeds bredere uitsluiting naar best in class in plaats van worst in class vermijden. Het ging 'positief kiezen uit de 40% beste ondernemingen van de sector'. Het Leger accepteert / neemt aan dat missie gerelateerd beleggen het rendement van de portfolio zal doen dalen van 5,6% naar 4,5% per jaar. In 2011 bedroeg het echter nog 9% mede door de genoemde koerswinst op afgestoten *staatsobligaties (p.94). Maar 'Het risico op hevige jaarlijkse fluctuaties in het beleggingsrendement is echter vrijwel verdwenen' (p.95).
Ze benadrukt dat het 'geen behoefte heeft om actief als ‘aandeelhouderactivist’ op te treden' (p.96).

Missiegerelateerde investeringen
Eind 2011 heeft het Leger des Heils 2 miljoen Euro belegd in microkrediet fondsen, o.a. van Triodos en SNS (Institutional Microfinance Fund I en II*) en een belang (Noot van de Blogger: private equity?) in de (Afrikaanse) microkredietbank Musoni daarin is 200.000 Euro bijgestort (?). 'Het belang zal verwateren door toetreding van nieuwe sterke internationale aandeelhouders en een herstructurering van de eigendomsstructuur'. Begin 2012 is het Leger des Heils lid van Oikocredit Nederland en belegger in Oikocredit International geworden met 200.000 Euro.

In januari 2012 is aan IBS-Vermogensbeheer advies gevraagd over mogelijke aanpassingen voor het toekomstige beleggingsbeleid. Na bespreking van de eerste adviesrapportage is een vervolgadvies gevraagd, waarbij ook de reguliere vermogensbeheerders (Schretlen & Co en Staalbankiers) zijn betrokken' (p.95).

* Deze fondsen zijn niet toegankelijk voor particulieren (muv zeer vermogende particulieren die daar eigen investeringsvehicles voor hebben)

Conclusie
Het Leger des Heils is een 100% duurzaam belegger met een -letterlijk en figuurlijk- uitgebreide uitsluitingslijst (p.96). Het is een impact investor omdat het actief zoekt naar best-in-class beleggingen, 2,4 miljoen euro missie gerelateerd belegt en er naar streeft om dit uit te breiden naar 5% van haar vermogen.