SAMENVATTING
De Social Investment Taskforce van de G7 heeft een oproep gedaan voor een ''keurmerk'' voor (social) impact investeringen. Maar waarom een label als de term impact genoeg zegt. Belangrijk is hoeveel!
Maar
is een impact bijsluiter voor beleggingsproducten te realiseren, die
beleggers in een oogopslag inzicht geeft in de impact van hun
belegging? En die voor aanbieders een interessant marketing
instrument dat veel en goedkope financiering kan aantrekken?
De
auteur denkt van wel. Maar alleen als veelgebruikte systemen voor
duurzaam beleggen zoals uitsluiting en ESG risico integratie die
minder schade toebrengen worden gecombineerd worden met ESG kansen-
en impact investeringen gericht op basisbehoeften en katalyserende
innovaties voor wereldwijde uitdagingen.
Voor
de implementatie kan het recent ontwikkelde systeem voor groene
obligaties met standaarden en externe verificatie gekopieerd worden.
Een bonus is dat het de impact investing markt kan versnellen
Inhoud
Dankwoord
Verder
onderzoek
Divergerend of
Convergerend? Het civilisatie proces van impact investing
en Hebben we een
Jeruzalem Concilie nodig om duurzaam en impact investing te
verzoenen?
Een
pleidooi voor de impact bijsluiter
Wat
laat de impact bijsluiter zien?
Waarop
is de impact bijsluiter gebaseerd
Vraag
en u zult ontvangen
Het
portfoliomodel van Sonen Capital en de KL Felicitas Foundation met
duurzaam en thematisch beleggen in verschillende asset classes.
Een
model impact bijsluiter
Commentaar
en aanbevelingen
Prof
Harry Hummels: Is het waar en wat kost het?
Externe
verificatie en het onderscheid tussen de niveaus
Drs
Frank Wagemans, VBDO
Een
Tegenvoorstel met 5 niveaus
Een
toelichting op de impact niveaus
Niveau
0-6
Wanneer
past een beleggingsproduct op een niveau?
Rekkelijk
of Precies?
Een
piekend beleggingsuniversum?
Nee, een
trappenpyramide
Versnellen van de impact de investing markt
De impact bijsluiter als versneller
Versnellen van de impact de investing markt
De impact bijsluiter als versneller
Conclusie
Nieuw en beter
Implementatie
Een impact versneller
Dankwoord
Voor
Prof Jed Emerson, die het @blendedvalue concept
ontwikkelde en een dozijn issue briefs over impact investing
publiceerde voor Impact Assets. Hij stelde voor dat ik een
toelichtend artikel zou schijven over de impact bijsluiter en de
verschillende niveaus.
Jed
legt de nadruk op total return, het totale rendement dat impact èn
financieel rendement omvat. Hij benadrukt ook de relatie tussen
risico en rendement. En dat financieel risico en rendement niets met
impact te maken hebben. Ook voor de impact bijsluiter is het
belangrijk te benadrukken dat hoge impact niveaus niets zeggen over
het rendement. De traditionele opvatting dat duurzaam beleggen duur
is, blijkt ook te worden toegedacht aan impact investing. Deels
doordat het de pioniersperiode van impact first investing
waarbij altijd rendement wordt ingeleverd voor impact. Maar in eerste versies van de Impact indicator was dat voor mij zo vanzelf sprekend dat ik het niet expliciet heb benadrukt.
Harvard
academici toonden echter eind 2011 aan dat dit voor best in class
public equity
investments het cliché
dat 'het duur is' niet op gaat.
Best in class public equity
beleggen leverde de afgelopen 20 jaar juist hogere rendementen op.
Ook
dank aan Prof Harry Hummels, van de Universiteit van
Maastricht, Actiam IIAM, theGIIN en de UNPRI thematic investments
committee die vroeg naar verificatie van de niveaus en de kosten
daarvoor. Hij inspireerde mij hierdoor tot de paragrafen over
implementatie. Dat eigenlijk een kopie is van het succesvolle model
voor groene of klimaat obligaties waarvoor standaarden en een
verificatie systeem is ontwikkeld.
Drs
Frank Wagemans van de Vereniging voor Beleggen in
Duurzame Ontwikkeling (VBDO) keek ook naar de bijsluiter en stelde
een versimpeling van de niveaus voor: wat altijd een goed idee is.
Maar ik heb toch de oorspronkelijke niveaus gehandhaafd om de
duurzame paradox te vermijden. De paradox waarin bedrijven
(super) duurzaam kunnen zijn, maar niet-duurzame hoofdactiviteiten
hebben. Een van de meest verbazingwekkende ontdekkingen die ik deed
toen ik impact investing ging studeren, was dat duurzaam beleggen
vaak uitgaat van uitsluiting, exclusie van schadelijke producten en
dus minder schade berokken aan mens en milieu. Maar dat duurzame
beleggingen nauwelijks proactief 'goed doen' of investeren in
bedrijven en producten met positieve impact.
Tot
slot een apart dankwoord voor Dr Kellie Liket die mij inspireerde
door haar promotieonderzoek ''Why
'doing good' is not good enough'' Essays on Social Impact Measurement
1.
Maar
vooral door het blijven herhalen van de vraag
wat
is je impact?
Dat inspireerde in eerste instantie mijn appèl
voor een impact bijsluiterin IINieuws 1juni15 2
en
de voorzet die ik in dit artikel uitwerk. De impact bijsluiter geeft
geen gedetailleerd inzicht in de impact, zoals zij dat graag zou
zien. Het is niet het soort hoogontwikkeld meetsysteem dat wordt ontwikeld door quants (cijfers) of qualits (holistisch). Maar geeft wel een indicatie op portfolio niveau en dat sluit
weer aan bij de praktijk van beleggen waarin (risico)spreiding over
sectoren, onderdeel is van een verantwoorde strategie.
Verder
onderzoek
Zoals
elke onderzoeksvraag levert ook deze exercitie een ideeën
op voor verder onderzoek. Ik denk aan een stuk over convergentie
en/of divergentie van impact investing. Een civilization
proces van investment naar
het klassieke werk van de Duitse socioloog Norbert
Elias 'het Civilization proces' 3.
Er zijn sterk convergerende krachten dankzij het werk van het
Global Impact investing Network en andere betrokken deelnemers.
Bijvoorbeeld het recente rapport van de GIIN over haar Impact
Reporting Investment Standards (IRIS) die worden gekoppeld met
het systeem van het Global
Reporting Initiative GRI 4.
En een verkennend onderzoek naar investeren in duurzame ondernemingen en/of impact investing. Of moet een onderneming duurzaam zijn om als impact investering te kunnen worden aangemerkt? Kortom hebben we een Concilie van Jeruzalem nodig zoals Petrus en Paulus. Daar bespraken zij of het Christendom is voorbehouden aan (besneden) Joden of aan alle volken die de boodschap aanvaarden. Zolang impact investment universum beperkt is, vooral in public equity, is het bouwen van een duurzame portfolio een logische 2e keus. Maar het is bijvoorbeeld de moeite waard om te checken of het CRS/ESG beleid waarop de duurzaamheid wordt bepaald direct gekoppeld is aan de kernactiviteiten van een onderneming.
Een
pleidooi voor de impact bijsluiter
De
door de G8(nu7 5)
ingestelde Social
Investment Taskforce doet
in haar eindrapport een oproep voor een label voor sociale impact
investeringen (Sept. 2014 6).
Maar waarom een label of keurmerk? iets een 'impact
investering'
noemen is even (in)effectief als duurzaam,
ethisch of maatschappelijk verantwoord.
Of de term Social Impact Bond, Groene of Klimaat obligatie. De
directeur van de VBDO waarschuwt niet voor niets dat beleggers de
criteria van duurzame beleggingsproducten goed moeten onderzoeken om
te weten waar ze (niet) in investeren.
Een
(social)
impact label
zonder lading over hoeveel
impact
een beleggingsproduct
eigenlijk heeft is alleen reclame, marketing. Misschien ben ik een
cynische Nederlandse, omdat wij worden overweldigd door allerlei
labels en keurmerken voor gezonde producten, natuur- en/of
diervriendelijke producten, kwaliteitscertificaten etc 7.
Maar een label lijkt mij een onderschatting van de intenties,
ambities en de kennis van (potentiële)
impact investeerders en de impact
investing sector.
Waarom
investeerders niet een indicatie geven van de impact van
beleggingsproducten
die in een oogopslag helder is? Zodat ze het totale
rendement:
het financiële
rendement naast de impact van een belegging kunnen afwegen? De
gedetailleerde informatie over het impact
business model, de
kosten van impact realisatie en meting en de impact (afbreuk)
risico's kunnen worden opgenomen in de impact paragrafen van de
prospectus.
En
de impact bijsluiter zegt niets
over het rendement risico, daarvoor hebben we in in Nederland de
risico(baro)meter die in een oogopslag het risico van een product
laat zien 8.
Wat
laat de impact bijsluiter zien?
De
impact bijsluiter die ik voor ogen hen kijkt naar impact sectoren
zoals:
-1-
Basisbehoeften: zoals werk en inkomen, gezond=voedzaam
voedsel, schoon zoet water, hygiëne
en sanitatie, betaalbare en letterlijk toegankelijke gezondheidszorg,
betaalbaar (beroeps)onderwijs en betaalbare veilige duurzame
huisvesting in een veilige omgeving. Die heeft gemeenschappelijke
voorzieningen. En voor onze gehele samenleving biodiversiteit- en
milieubescherming;
-2-
Een wereldwijde horizon:
ondanks de grote verschillen in betaalbare behoeften laten megatrends
zoals groeiende vraag door bevolkingstoename en economische groei
zien dat we voor onze basisbehoeften dezelfde agenda hebben;
-3-
Impact katalyserende sectoren: zoals microkrediet en
financiële
inclusie (toegang tot financiële
diensten, microverzekeringen en hypotheken etc.) Deze geven families
zekerheid en concrete steun als er iets gebeurt. Schone, groene en
hernieuwbare energie en technologie en IT. Denk aan het genie van IT
om 'informatie lacunes' of 'informatie monopolies' op te lossen. Door
toegang tot het internet en mobiele telefonie worden mensen en
markten met elkaar verbonden en kunnen zaken doen. Hoogwaardige data
analyse geeft inzicht in gebruik en evt. besparingenmogelijkheden;
-4-
Bestaande
rating systemen worden geïntegreerd,
maar niet de zich snel ontwikkelende impact meting en rating
systemen. Wel de veel gebruikte systemen met track records en
benchmarks. Zoals duurzaamheidsindices, Environment,
Social, Governance (ESG)
integratie en Corporate
Social Responsibility (CSR).
De laatste categorie is een beetje uit de mode geloof ik. Maar het
heeft positief invloed (gehad) op grondstoffen management,
arbeidsomstandigheden
zoals veiligheid, ziekteverzuim en mobiliteit, rond lokale
productiefaciliteiten door community development programma's en
filantropisch werk. CSR en ESG integratie in portfolio management
hebben bewezen rendabel te zijn door kostenbesparing en algehele
bedrijfsvoering, voor best-in-class
duurzame ondernemingen 9.
-5-
tot slot maar heel
belangrijk is de opschalingspotentie
op lange termijn. De groeistrategie, financieringsplannen en de
aandeelhouders zijn gericht op groei, er wordt geherinvesteerd en het
financieel beleid is gericht op impact continuïteit
en groei.
Multinationale
ondernemingen besparen al miljoenen door te investeren in gezondheid
& veiligheid, energie-, water- en grondstoffenbesparing en
her-investeren in vervolgstappen en/of (veelbelovende) impactvolle
activiteiten in de kernactiviteiten 10.
Her-investeren
kan door het uitrollen van impactvolle activiteiten of op termijn
door Research & Development,
corporate venturing,
en partnerschappen 11
En wordt ondersteund door financieel innovatieve structuren zoals
Socially
Responsible Equity
waarin impact continuïteit
en groei zijn verankerd zoals gedefineerd door Alex Hamilton Chan 12.
Vraag
en u zult ontvangen
Binnen
een week na mijn pleidooi voor een impact bijsluiter op
Impact-investing-Nieuws,
stuurde Sonen Capital uit san Fransisco mij hun asset management
jaarverslag voor de KL
Felicitas Foundation:
2013
Annual Impact Report, Impact Investing in Public Markets:
Methodology, Analysis en Thought Leadership.
(pdf, 60 pages). Sonen
werd opgericht in 2011, en is gespecializeerd in
impact investment voor
investeerders die financieel-, sociaal- en milieu rendement nastreven
met public
equity fixed income
investeringen. In
2013 ontwikkelde het een
impact meting methode op portfolio niveau: Evolution
of een Impact Portfolio: From Implementation
to
Results
(pdf,
70 paginas) met steun van de KL
Felicitas Foundation
(KLFF). Het portfolio model werd gepresenteerd in een report voor
het World Economic Forum in 2014 13.
De
KL Felicitas
Foundation
(KLFF) is met haar 10 miljoen US$ vermogen een relatief klein fonds
vergeleken met impact
investing reuzen
als de Rockefeller
en de Bill&Melinda Gates Foundation. Maar het is een pionier in
public equity
impact investing
with een ten year track record. Door groot vermogen snobisme heb ik
hun beleid nooit verder onderzocht hoewel ik ze al tegenkwam in een
van de eerste publicaties die ik las over impact
investing. Solutions
for impact investeerders: From strategie to implementation14
(2009)
van
Rockpa, de
Rockefeller Philanthropy Advisors Raul
Pomares en Steve Godeke. Tegenwoordig is Raul Pomares directeur van
Sonen Capital.
Vanaf
2004 zoekt de KLFF naar de beste manier om een beleggingsportfolio
op te bouwen die aansluit bij haar waarden en de doelstellingen van
de KLFF en aan de financiële
verplichtingen te kunnen voldoen. Haar
missie is: wereldwijd
sociale
ondernemers en ondernemingen ondersteunen om zich te ontwikkelen en
duurzaamheid te laten te groeien net de nadruk op gemeenschappen en
families op het platteland. De KLFF is ook een actieve ambassadeur
van haar Impact Investing strategie” 15.
In
die strategie onderscheidt Sonen
Capital
duurzaam
investeren
dat streeft naar 'geen
of minder (milieu)schade'
door besparing van energie, water, grondstoffen en het verminderen
van de uitstoot van schadelijk emissies. Daarnaast is er thematisch
investeren
dat
streeft naar 'goed
doen'
door te investeren in milieu en/of sociale thema's. Voor hen en
gedefinieerd door de Verenigde Naties als Duurzame Ontwikkeling
Katalysatoren: Werk, afvalmanagement, rampenweerbaarheid en Oceanen.
In haar asset
allocatie
strategie gebruikt Sonen
Capital traditionele
asset
classes:
vast inkomen (obligaties), aandelen, vastgoed etc. De resultaten
worden gepresenteerd met het financieel rendement en de impact
prestatie.
Op basis van hun
portfolio allocatie strategie en de ambities van
private equity impact (first) investing stel ik het volgende
voor:
Een barometer
die impactniveaus aangeeft met speciale aandacht voor het hoofddoel
van impact investing: het ontwikkelen en opschalen van
oplossingen voor wereldwijde uitdagingen. Het barometer
ontwerp is zoals gezegd een kopie van de verplichte risico(baro)meter
voor beleggingsproducten. En
handig omdat het ruimte biedt voor detaillering bij het tonen van de
niveaus in de praktijk.
Een
Impact bijsluiter
0
= dit beleggingsproduct streeft slechts naar financieel rendement.
1 = dit beleggingsproduct hecht aan financieel rendement en sluit schadelijke sectoren uit.
1 = dit beleggingsproduct hecht aan financieel rendement en sluit schadelijke sectoren uit.
2
= dit beleggingsproduct hecht aan financieel rendement en heeft
Environment, Social &
Governance risico's
geïntegreerd.
3
= dit beleggingsproduct hecht aan financieel rendement en heeft
Environment, Social &
Governance kansen en
beleid geïntegreerd.
4
= dit beleggingsproduct hecht aan financieel rendement en streeft
naar oplossingen voor wereldwijde bedreigingen.
5
= dit beleggingsproduct
hecht aan financieel rendement en streeft naar oplossingen voor
basisbehoeften.
6
= dit beleggingsproduct hecht veel aan impact en kan hiervoor
financieel rendement inleveren.
(Eigenlijk zou er ook nog -1 moeten zijn = dit beleggingsproduct investeert in verboden wapens en totalitaire, ondemocratische regimes).
Een visualisering van de Bijsluiter staat hier: Twitter/alcanne/media
(Eigenlijk zou er ook nog -1 moeten zijn = dit beleggingsproduct investeert in verboden wapens en totalitaire, ondemocratische regimes).
Een visualisering van de Bijsluiter staat hier: Twitter/alcanne/media
De
impact bijsluiter is duidelijk product van de praktijk van
impact investing
anno 2014. Uit een onderzoek van de GIIN
en
JP Morgan Social Finance
blijkt dat ruim de helft van de huidige (institutionele) impact
investeerders kans ziet om impact en financieel rendement in
evenwicht te houden. Het vroegere impact first dat rendement kost is
'uit' de mode. Of men streeft daarbij naar katalytische
impact investing
dat financieel rendement kost, maar als doel heeft om nieuwe markten
met investeringsmogelijkheden te creëren.
'Stars',
in sectoren of regio's) Bron:
GIIN
JP Morgan Perspectives on
Progress 2014.
Commentaren
en aanbevelingen
Het eerste concept van
de bijsluiter stuurde ik naar naar Jed Emerson, die voorstelde dat ik
ook een toelichting zou schijven. Ik had allen de impact bijsluiter
in het Engels vertaald niet het appèl.
Het oorspronkelijke appèl
om de impact van duurzaam beleggen en impact investing
inzichtelijk te maken was in het Nederlands 16
en dat stuurde ik met mee naar Prof. Harry Hummels en drs Frank
Wagemans van de VBDO en vroeg hun reactie.
Met Prof
Harry Hummels heeft
Nederland een fanatieke wedijveraar voor impact investing, P+
magazine noemde hem Mr
Impact Investing.
Hij doceert Ethiek aan de Universiteit van Maastricht en hiervoor ook
aan de Nijenrode Business University. Hij zette duurzaam beleggen op
bij ING (Paribas) Bank dat trouwens net sector
leader van de diversified financials
werd in de Dow Jones Sustainability Index. In 2007 vroeg Hummels de
grootste largest Nederlndse chari's naar hun vermogensbeheer,
duurzaam beleggen en missie-gerelateerd beleggen. In 2009 ontwikkelde
hij de Handreiking Vermogensbeheer 17
voor
de Vereniging van Fondsenwervende Instellingen dat de 100 grootste
fondsenwervende chari's in Nederland verbindt. In 2011 startte hij de
afdeling Impact
Investment Asset Management
bij SNS Bank (tegenwoordig Actiam) en in 2013 werd hij de Europese
liaison voor het Global
Impact Investment Network (theGIIN).
En het is geen toeval dat de GIIN een indrukwekkend aantal
Nederlandse leden heeft in haar netwerk
18.
Ik
ben dur ERG blij dat hij de tijd nam om naar de impact bijsluiter te
kijken en zal eerst ingaan op zijn opmerkingen
over verificatie.
Hummels karakteriseert het als een onafhankelijke impact ranking
systeem voor de marketing van impact investing.
Voor
zover ik weet heeft niemand eerder een dergelijk model bedacht.
Wellicht dat het Franse
Finansol
label voor verantwoordelijke beleggingsproducten enkele kenmerken
deelt. Meer in het Franse rapport voor de Social Investment Taskforce
voor de G7 NAB
France 19.
De Franse Ethisch Verantwoorde of Duurzame beleggingsmarkt is vrij
ver ontwikkeld en Frankrijk is de Europese marktleider in
best-in-class
public
equity
investeringen. (Eurosif 2012)
Is
het waar?
Prof.
Hummels wijst er op dat als het ene marketing instrument is, het
succes afhankelijk zal zijn van het zorgvuldig toepassen van de
criteria voor niveaus door aanbieders. Verificatie zou het
consumenten vertrouwen versterken. Maar kost ook geld, want het is
werk voor juristen, accountants, consultants en vooral ESG research
bureaus.
Sectorale
samenwerking voor consumenten informatie
Ik
zou het echter ideaal vinden als banen, vermogensbeheerers en impact
en duurzaamheid experts samenwerken en het eens worden over
impact principes. Op dezelfde wijze dat tien banken de Green
Bond Principles definieerden
hun klanten te verzekeren dat wij zij hun klanten aanbieden,
'underwriten' en
distribueren voldoet aan de verwachtingen en aan vastgestelde
standaarden 20.
Een
externe organisatie
zoals het Climate
Bonds Initiative (CBI) kan
worden uitgenodigd om de noodzakelijke sectorale bepalingen vast te
stellen met experts op het gebied van investerent, ondernemen,
overheden, NGO's, de academische wereld en andere relevante
werkvelden. Net zoals nu in verbazingwekkend tempo gebeurt voor
groene obligatie standaarden voor vastgoed, transport en mobiliteit.
En sinds kort ook voor water (management) en duurzame landbouw wat
echte impact sectoren zijn!
21
Ander
interessante kenmerken van het CBI is dat zij externe verificatie
deskundigen certificeren, de uitgifte van groene obligaties promoten,
monitoren en analyseren. Recent it publiceerde het een rapport over
de ontwikkelingen in het aanbod van Groene obligaties in 2012-2013 op
verzoek van HSBC 22.
The CBI wordt gesponsord door grote internationale banken, de
European Climate Foundation en de Sainsbury
Trust en is ook partners van banken, waaronder de Rabobank.
Impactniveaus
Harry
Hummels wijst ook op de complicatie van het prioriteren van
basisbehoeften (sectoren)
en wereld wijde
bedreigingen boven
ESG kansen
en het afbakenen van de onderscheidende niveaus. Dat is ook lastig,
vooral voor het huidige
aanbod op de
markt. Daarom voeg
ik verderop een voorbeeld toe op basis van mijn eigen portfolio.
Ook
Frank Wagemans van de VBDO wijst op de uitdaging in het afbakenen van
de niveaus. Hij waardeert de gedifferentieerde opzet. Maar heeft een
tegenvoorstel met minder niveaus, omdat zij volgens hem niet meer
impact opleveren.
Eerst
wat meer over de VBDO: opgericht in 1995 begin het met lastige vragen
stellen op aandeelhoudersvergaderingen. Het heeft een bijzondere
structuur met enkele duizenden kleine, particuliere beleggers en een
paar dozijn grote duurzame beleggers waaronder institutionele
investeerders, vermogensbeheerders en adviesfirma's 23.
Haar focus is op
het stimuleren van duurzame ontwikkeling door duurzame
bedrijfsvoering te bevorderen in individuele ondernemingen, in
sectoren en dun handelsketens. Hiervoor voert het vele
benchmarkonderzoeken
uit en is ook nog
steeds actief, en succesvol, als activistisch, betrokken
aandeelhouder door engagement,
dialoog
en stemgedrag. Waarbij
het actief samenwerkt met ondernemingen. Het introduceert ook nieuwe
thema's in de financiële
sector zoals belastingbetaling en -ontduiking (fair
taxes) door
multinationale ondernemingen.
Voor
mij reflecteert Frank's voorstel de visie en werkwijze van de VBDO
duidelijk. De VBDO beschouwt 'impact
investment als een specifieke strategie van duurzaam beleggen'.
Frank
stelt voor niveau 0, 1 en 2 te handhaven, maar past de volgende
niveaus aan, want voor de VDBO zijn engagement en dialoog
belangrijke, effectieve strategieën.
En ook voor hem, hij doet er promotie onderzoek op aan de
Universiteit van Wageningen. Daarnaast ziet ook hij de dilemma's
bij het afbakenen van hogere niveau's.
Niveau
0
= dit beleggingsproduct streeft slechts naar financieel
rendement;Niveau
1
= dit beleggingsproduct hecht aan financieel rendement en sluit
schadelijke producten en sectoren uit;
Niveau
2 = dit
beleggingsproduct hecht aan financieel rendement en heeft
Environment,
Social & Governance risico's
geïntegreerd;
Niveau 3 = dit beleggingsproduct gebruikt dialoog en beïnvloeding voor verduurzaming van ondernemingsbeleid en -praktijk;
Niveau 3 = dit beleggingsproduct gebruikt dialoog en beïnvloeding voor verduurzaming van ondernemingsbeleid en -praktijk;
Niveau
4 = dit
beleggingsproduct selecteert
ondernemingen of hun activiteiten
24
die duurzame
bedrijfsvoering ondersteunen en in de praktijk brengen; (positieve
selectie benadering);
Niveau
5 = dit
beleggingsproduct evalueert en selecteert ondernemingen of hun
activiteiten op de basis van hun (gemeten) positieve impact en richt
zich op de opschaling daarvan.
Repliek
In
theorie zijn deze niveau's volkomen logisch en ze sluiten aan bij de
huidige praktijk van verduurzaming en evaluering van de duurzaamheid
van bedrijven door bijvoorbeeld Robeco SAM dat de data aanlevert voor
de Dow Jones Sustainability Index. Maar daarin zit een
dilemma en dat is dat ondernemingen hoge duurzaamheidswaarderingen
kunnen krijgen op basis van hun CSR, ESG en/of duurzaamheidsbeleid,
dialoog met stakeholders, transparantie en de resultaat uitgedrukt in
Key Performance Indicators. Maar daarmee is hun kernactiviteit nog
niet duurzaam. Hun belangrijkste producten kunnen (soft)drinks zijn,
ongezonde snacks en dusdanig bewerkt voedsel dat deskundigen en
medici adviseren het slechts af en toe te eten en zeker niet
dagelijks. Of het zijn fossiele brandstof producenten met duurzame
bedrijfsvoering, die niet serieus investeren in de transitie naar
hernieuwbare energie. Hiermee zijn ze op een doodlopende weg, door
hun grondstoffen die op raken en de toenemende gevolgen van
milieubelastende uitstoot. De Dow Jones Sustainability Index
en sommige super sectoren en hun leiders slaan me met stomme
verbazing. Net de aanwezigheid van dergelijke bedrijven in zg
duurzame indices en fondsen. Deze bedrijven mogen een duurzame
bedrijfsvoering hebben, maar daarmee wordt hun kernactiviteit nog
niet duurzaam.
De
paradox van het impact bijsluiter model is dat het
kwalitatieve impact hoger indeelt dan kwantitatieve impact.
Bijvoorbeeld een kleinschalige activiteit zoals een Social Impact
Bond of Wakawaka solarlampen die 's avonds gratis veilig en gezond
licht geven scoren qua impact hoog. Hoger dan grootschalige
energiebesparingen door multinationals. Of bierbrouwer Heineken die
niet 'duurzaam' is omdat het alcohol verkoopt, maar ook kampioen
water besparen is. En door haar omvang scheelt dat een slok op een
borrel. Wat is dan de paradox? de grootschaligheid van besparing
levert op het eerste gezicht meer op dan de kleinschaligheid van
innovatieve impact investeringen. Maar de traditionele markten en
consumptiepatronen blijven groeien en dus de kloof tussen 'haves'
en 'have nots' vergroten. En wat betreft de natuur blijven
uitputtten, vervuilen en in het ergste geval vernietigen. En dat is
waar impact investing een antwoord op wil zijn. Het toegankelijk
maken van basisbehoeften aan veel meer mensen dan nu en het
versnellen van de transitie naar minder uitputtten, vervuilen en
vernietigen. Dat kan door efficiency en minder schadelijke
grondstoffen te gebruiken, maar tegelijkertijd moet ook geïnvesteerd
worden in niet schadelijke productieprocessen.
Een
toelichting op de impact niveaus
De
niveaus van de impactbijsluiter, en de afbakening, behoeven een
toelichting ook als antwoord op de vragen en twijfels van Harry en
Frank.
Niveau
0
= dit
beleggingsproduct streeft slechts naar financieel rendement;
Dit niveau weerspiegelt de huidige praktijk van investeren en investeringsproducten. In de VS is het bijna 90% van de markt volgens cijfers (USSIF). In Nederland is het 89% van het sparen en beleggen door particulieren (VBDO), maar institutionele investeerders bepalen in Nederland en (West) Europa voor 95% de duurzame beleggingsmarkt, dus dat zegt niet zo veel (Eurosif).
Dit niveau weerspiegelt de huidige praktijk van investeren en investeringsproducten. In de VS is het bijna 90% van de markt volgens cijfers (USSIF). In Nederland is het 89% van het sparen en beleggen door particulieren (VBDO), maar institutionele investeerders bepalen in Nederland en (West) Europa voor 95% de duurzame beleggingsmarkt, dus dat zegt niet zo veel (Eurosif).
Niveau
1
= dit beleggingsproduct hecht aan financieel rendement en sluit
schadelijke producten en sectoren uit. Dit niveau weerspiegelt de
huidige praktijk van uitsluiting of exclusie
strategieën.
Dat kan betekenen dat men de (inter)nationale wet niet overtreedt,
waarin
staat dat investeringen in clustermunitie en
anti-personeels/landmijnen,
chemische wapens, kernwapens en wapens die geen onderscheid kunnen
maken tussen militairen, terroristen en burgers. Dit noemen we
compliance.
Door
de wetgeving en compliance is exclusie een veel grotere categorie
geworden die in (West) Europese 40%
van het vermogen onder beheer omvat (Eurosif 2014 25).
Op
dit niveau bevindt zich ook Ethisch
beleggen en duurzame of verantwoordelijke
beleggingsproducten dat AGTAF sectoren uitsluit. Alcohol, Gokken,
Tabak, Adult Entertainment
(porno) en Firearms
(handwapens). En de bredere 'Westers-Joods-Christelijke'
uitsluiting van
ondernemingen die zich bezig houden met kernenergie, kinderarbeid,
slechte arbeidsomstandigheden, bont- en bioindustrie,
varkensveeteelt, dierproeven, amusement dat niet-Christelijke waarden
uitdraagt, of (hierover) geen afspraken maken binnen de handelsketen
26.
En
dan er zijn
Halal of Sharia
exclusies gebaseerd op de Islam. Ze zijn
grotendeels vergelijkbaar met AGTAF uitsluitingen en onislamitische
praktijken zoals de varkensvleessector. Met een interessante
toevoeging voor de financiële
sector, want men mag geen rente vragen. Hiervoor zijn soms
constructies ontwikkeld omdat bijvoorbeeld toch hypotheken en
(bedrijfs)kredieten te kunnen verstrekken tegen een vergoeding. Niet
investeren in de gok-industrie omvat ook investeren in opties,
futures, (turbo's?) en
day trading. Uit het
oogpunt van het belang dat impact investing
hecht aan geduldig kapitaal, 'patient capital'
van investeerders die niet snel willen verdienen en/of verkopen,
exiten, een
interessant criterium 27.
Er
zijn wellicht Boeddhistische, Hindoeïstische
of visies op basis van andere wereldgodsdiensten op investeren en strategieën,
maar ik ben ze nog niet tegengekomen.
Nabrander: Ann Logue schetst ze kort in Socially Responsible Investing for Dummies (p.169-174) maar dat biedt weinig aanknopingspunten. Veelzeggender ids welicht dat de in 2008 gelanceerde Dow Jones Dharma Indices die Bhoedisme, Hindoeisme, Jainisme en het Sikh geloofstregels weespiegelden verdwenen zijn.
Nabrander: Ann Logue schetst ze kort in Socially Responsible Investing for Dummies (p.169-174) maar dat biedt weinig aanknopingspunten. Veelzeggender ids welicht dat de in 2008 gelanceerde Dow Jones Dharma Indices die Bhoedisme, Hindoeisme, Jainisme en het Sikh geloofstregels weespiegelden verdwenen zijn.
Niveau
2 = dit
beleggingsproduct hecht aan financieel rendement en heeft
Environment, Social & Governance risico's
geïntegreerd.
Dit niveau weerspiegelt de huidige praktijk van het vermijden van
ondernemingen die
ESG risico's lopen. Risico's als hog(er)e productie kosten zoals kosten door grote afhankelijkheid van fossiele energie, zoet, schoon water en zeldzame of schaarse grondstoffen. Als zij geen efficiency programma's, alternatieven, recycling en of klimaat transitiebeleid ontwikkelen worden hun productie en producten onbetaalbaar. Allemaal Milieu/Environment kosten. Sociaal betreft het gebrek aan arbeidsveiligheid en gezondheid (compensatie en ziekteverlof) en hoge personeelsomloop of moeite om mensen aan te trekken (door gebrek aan diversiteit en carrière kansen). Governence, beleid gaat over de kosten van boetes en straffen zoals uitsluiting van de (nationale) markten voor het overtreden van (inter)nationale wetten en regelgeving. Denk aan kartelvorming, overtreding van milieuwetgeving etc. Maar ook de reputatie afbraak die er het gevolg van is kan leiden tot business-to-business en/of consumenten boycots. Denk aan Mensenrechtenschendingen, kinderarbeid, niet respecteren van (internationale) arbeids- en politieke rechten, discriminatie, corruptie, weinig milieu en of biodiversiteit bescherming. Dit is een bestaande grootschalig toegepaste voor duurzaam of maatschappelijk verantwoord beleggen. Hiervoor is een hele bedrijfstak ontstaan van ESG- onderzoeksbureaus die op bedrijfs-, sector- en landenniveau praktijken en ontwikkelingen monitoren en kunnen adviseren. Maar soms ook komende regelgeving kent en hiervoor kan aangeven wat de vereiste stappen zijn.
ESG risico's lopen. Risico's als hog(er)e productie kosten zoals kosten door grote afhankelijkheid van fossiele energie, zoet, schoon water en zeldzame of schaarse grondstoffen. Als zij geen efficiency programma's, alternatieven, recycling en of klimaat transitiebeleid ontwikkelen worden hun productie en producten onbetaalbaar. Allemaal Milieu/Environment kosten. Sociaal betreft het gebrek aan arbeidsveiligheid en gezondheid (compensatie en ziekteverlof) en hoge personeelsomloop of moeite om mensen aan te trekken (door gebrek aan diversiteit en carrière kansen). Governence, beleid gaat over de kosten van boetes en straffen zoals uitsluiting van de (nationale) markten voor het overtreden van (inter)nationale wetten en regelgeving. Denk aan kartelvorming, overtreding van milieuwetgeving etc. Maar ook de reputatie afbraak die er het gevolg van is kan leiden tot business-to-business en/of consumenten boycots. Denk aan Mensenrechtenschendingen, kinderarbeid, niet respecteren van (internationale) arbeids- en politieke rechten, discriminatie, corruptie, weinig milieu en of biodiversiteit bescherming. Dit is een bestaande grootschalig toegepaste voor duurzaam of maatschappelijk verantwoord beleggen. Hiervoor is een hele bedrijfstak ontstaan van ESG- onderzoeksbureaus die op bedrijfs-, sector- en landenniveau praktijken en ontwikkelingen monitoren en kunnen adviseren. Maar soms ook komende regelgeving kent en hiervoor kan aangeven wat de vereiste stappen zijn.
Niveau 3 = dit beleggingsproduct hecht aan financieel rendement en heeft Environment, Social & Governance kansen en beleid geïntegreerd.(Eigenlijk zou er ook nog -1 moeten zijn = dit beleggingsproduct investeert in verboden wapens en obligaties van totalitaire, ondemocratische regimes).
Dit
niveau weerspiegelt de voorkeur voor ondernemingen die zich richten
op ESG kansen voor hun kernactiviteiten. Denk bijvoorbeeld aan
Duurzame Beleggingsfondsen of ETF's die zichzelf in de markt zetten
als gericht op pioniers innovators en met diverse ambities (Triodos
Sustainable Pioneer Fund,
KDB
SRI Pioneer Asia,
(meerdere fondsen van Guiness
Global Innovators Fund C EUR ACC,
en de GIIRS/pioneers).
Twee
Nederlandse banken zijn volledig transparant over hun investeringsuniversum op duurzaamheidscriteria en evalueren het
regelmatig. Het zijn de Triodos Bank en de ASN Bank en de lijst van honderden
ondernemingen waarin ze beleggen, of niet meer, staan online 28.
Het
claimt niet dat die lijst compleet is of dat als een onderneming niet
op de lijst staat, ze niet duurzaam (genoeg) is. Want het is voor
Triodos gewoon niet mogelijk om duizenden ondernemingen te
onderzoeken. Dit universum bevat niet alleen ondernemingen die zich
op ESG kansen richten, maar ik heb zeker de indruk door hu criteria
en argumentering dat het wel vaak zulke ondernemingen zijn en dat ze
op niveau 3 passen.
Soms
zijn ESG-onderzoeksbureaus open over hun beoordeling van ESG risico's
en kansen. En met open bedoel ik dat de informatie voor iedereen
toegankelijk is, dus niet alleen voor hun betalende clientèle.
Sustainalytics,
dat twee keer tot beste ESG-onderzoeksbureau werd uitgeroepen door
hun collega's, publiceerde '10
Companies to Watch in 2014'.
In het rapport een vooruitzicht voor dat jaat van 8 ESG-risico
ondernemingen
en 2 ESG-kans
ondernemingen
en beiden in de de voedingssector (impact: want een basisbehoefte).
Het eerste is het Nederlandse Corbion (voorheen CSM), dat het op
de beurs matig heeft gedaan. Het
Amerikaans/Chinese Smithfield Food Inc & Shuanghui International
Holdings produceert mn vlees. Die sector heeft door de ongunstige
verhouding benodigd plantaardig voedsel (graan) voor dierlijk
voedsel
(vlees) negatieve impact 29.
Ook dit jaar publiceerde het zo'n rapport 10
for 2015
30.
NB
Ik verwacht van investeringen in een 'ESG-kans'' ondernemingen en
beleggingsproducten, dat ook ESG-risico wordt uitgesloten vooral door
duurzame bedrijfsvoering. Een investering in een laag-inkomen land,
bijvoorbeeld een internet onderneming Afrika, wordt ook geacht
ESG-beleid te integreren 31.
Ondertussen
vraagt u zich vast af: is het te koop?
ESG
kans activiteiten van ondernemingen zullen niet snel meer dan de
helft van de ondernemingsactiviteiten betreffen. Maar dat betekent
niet dat het geen beleggingsproduct kan zijn. Een onderneming kan een
ESG kans obligatie aanbieden bijvoorbeeld in de vorm van een Groene,
Klimaat, Social Impact of ontwikkelingsobligatie (Development
Bonds 32)
waarvan de eerste vorm al op behoorlijke schaal verhandeld wordt.
Deze markt die traditioneel wordt beheerst door (regionale)
ontwikkelingsbanken wordt nu 'overgenomen' door groene
bedrijfsobligaties 33.
Niveau
4
= dit
beleggingsproduct hecht aan financieel rendement en streeft naar
oplossingen voor wereldwijde bedreigingen.
Omdat
niveau 2 ESG-risico's uitsluit en niveau 3 ESG kansen selecteert
waarin onderscheidt niveau 4 zich dan mee? een
bredere horizon:
dus niet alleen ESG-risico's en -kansen die direct gelinkt zijn aan
het de kernactiviteiten, kostenbeheersing en potentiële
inkomsten bronnen 'stars'
van een onderneming. Op dit niveau gaat het over de lange termijn en
een breder perspectief op wereldwijde bedreigingen en kansen en hoe
een onderneming daarop inspeelt. De onderneming van de toekomst maar
dan met oplossingen voor wereldwijde bedreigingen. De columnist van
The
Economist: Schumpeter
waarschuwde recent dat dit soort CSR 2.0 the
new green wave
wel een duur(der) zou kunnen zijn omdat het directe kostenbesparing
oplevert 34.
Maar
Schumpeter
ziet de toegang tot goedkoop kapitaal niet die deze ondernemingen en
activiteiten hebben door deze activiteiten als ze deze financieren
door de uitgifte van groene obligaties en andere impact
investeringsproducten.
Niveau
4 is geïnspireerd
door het boek
'Mission
Possible'
van
Terry Waghorn en Ken Blanchard uit 1996 (McGraw Hill, Amazon). De
kernboodschap is dat ondernemingen niet alleen hier
en nu
hun bedrijfsvoering moeten verbeteren of
optimaliseren, maar ook moeten nadenken over hun activiteiten en de
markt over tien jaar. In de samenvatting staat 'how
to improve their present organization while simultaneously creating
its replacement' 35.
Het
gaat meer over innovatie,
dan
maatschappelijk verantwoord bezig zijn, maar omdat ik een praktisch
idealist ben hoop ik dat hun toekomstige activiteiten impact zullen
hebben. Tegenwoordig is Terry Waghorn verslaggever voor Forbes.com
waar hij de intersection
of innovation en sustainability.
Verslaat door case studies van innovatieve duurzame ondernemingen. En
hij heeft een new
breed investment fund Veratak,
een spin
off
van de prijsuitreikende non-profit Katerva dat door crowdsourcing
opmerkelijke initiatieven scout en evalueert. Veratak focust op
technologische
innovatie voor landbouw
en financiële
sector en clean tech, life sciences, energie, water, en transport.
Niet allen Terry denkt op deze manier,
Ownership Capital,
een Nederlandse vermogensbeheerder die is opgezet door mensen uit het
voormalig ESG team van PGGM, zoekt ook naar innovatieve ondernemingen
met lange termijn ambities
36.
Tien
jaar vooruit plannen is ambitieus voor (beursgenoteerde)
ondernemingen die worden afgerekend op kwartaalcijfers. Maar juist
voor ESG en duurzaamheidsambities is het een realistische horizon.
In
het 4de
Quarterly
2014 van management
consultants McKinsey,
geen kwartaalcijfers maar
'Insights' uit
haar werkterrein, presenteerde het een samenvatting van een artikel
'Redefining
capitalism'. Twee
mcKinsey alumni Eric
Beinhocker en Nick Hanauer publiceerden in
het tijdschrif Democracy:
een Journal of Ideas.
Zij analyseerden fasen van het kapitalistisch systeem en de crises en
stellen dat 'modern
kapitalisme'
en welvaart draait om het creëren
van oplossingen voor uitdagingen van samenlevingen. En ze door het
kapitalistisch genie
snel opschalen, zodat ze voor zoveel mogelijk mensen beschikbaar
komen 37.
Kan
je investeren op niveau 4?
Dit
niveau van de impact bijsluiter omvat een groep ondernemingen en
activiteiten die niet zo makkelijk te vinden zijn naast sectoren als
schone energie, clean
tech
en recycling.
Ook IT oplossingen zoals smart
data die
wellicht nog niet toepasbaar zijn voor basisbehoeften, maar
toeleveranciers en versnellers zijn voor innovatie en smart
green technology
brede zin.
Ik
deel ze toch in op niveau 4 met als illustratie een 'App'
die kinderen iets leert over natuurbescherming of consumptie keuzes
minder impact heeft dan een product of dienst in de
basisbehoeftesector.
Een
voorbeeld is het al eerder genoemde Triodos
Sustainable Pioneer Fund
dat zich richt op
Klimaatbescherming
(door duurzame energie), Gezond
leven (medische
technologie), Schone aarde
(milieutechnologie en water) en Maatschappelijk
verantwoord ondernemen (MVO)
38.
Maar
door sommige
activiteiten kan het wellicht ook op niveau 5 worden ingeschaald.
Informatiebronnen
zijn fondsanalisten,
investor relations
communicatie en PR afdelingen van institutionele investeerders die
informatie delen over hun visie, plannen en investeringen. De eerder
genoemde ESG-onderzoekbureaus zijn interessant om te volgen, zeker
wat betreft nieuwe thema's. En er zijn er nog de publiek toegankelijk
bronnen zoals die van internationale organisaties zoals de
Internationaal Energie Agentschap en de Amerikaanse Green
Transition Scorecard,
van duurzame goeroe Hazel Henderson, die de particuliere groene en
clean
tech
investeringen bijhoudt. En zeer gedetailleerd per sector de
ontwikkelingen en ondernemingen bij naam noemt 39.
Niveau
5
=
dit
beleggingsproduct hecht aan financieel rendement en streeft naar
oplossingen voor basisbehoeften.
Impact Investing gaat over de investeren in ondernemingen en projecten die zich richten op het voorzien in basisbehoeften van mensen: werk en inkomen, toegang tot financiële diensten, gezonde voeding, schoon water, gezondheidszorg, (beroeps)onderwijs etc. Het is eigenlijk Mazlovs traditionele piramide van menselijk behoeften 40.
Impact Investing gaat over de investeren in ondernemingen en projecten die zich richten op het voorzien in basisbehoeften van mensen: werk en inkomen, toegang tot financiële diensten, gezonde voeding, schoon water, gezondheidszorg, (beroeps)onderwijs etc. Het is eigenlijk Mazlovs traditionele piramide van menselijk behoeften 40.
-Lichamelijk:
eten,
drinken, slaap, warmte, seks, sport, comfort
-Veiligheid
en zekerheid: gezelschap,
werk
en een veiligheidsnet tegen ongelukken, ziekte en de gevolgen),
-Sociaal contact:
saamhorigheid, behoefte aan vriendschap, liefde en
positief-sociale relaties.
-Waardering en erkenning: leiden tot zelflrespect en verhogen het aanzien in groepsverband, belang hechten aan de status in sociaal verband.
-Zelfverwerkelijking: de behoefte om de persoonlijkheid en mentale groeimogelijkheden te ontwikkelen en te valoriseren. Het sociale milieu is niet weg te cijferen als steunende basis van deze actualisatietendens. Later in het leven verschuift de nadruk van zelfverwerkelijking, de eigen agenda, naar een bredere overstijgende agenda (zelftrandescentie).
-Waardering en erkenning: leiden tot zelflrespect en verhogen het aanzien in groepsverband, belang hechten aan de status in sociaal verband.
-Zelfverwerkelijking: de behoefte om de persoonlijkheid en mentale groeimogelijkheden te ontwikkelen en te valoriseren. Het sociale milieu is niet weg te cijferen als steunende basis van deze actualisatietendens. Later in het leven verschuift de nadruk van zelfverwerkelijking, de eigen agenda, naar een bredere overstijgende agenda (zelftrandescentie).
Kan
je investeren op niveau 5?
Concreet
denk ik bij dit niveau aan de veel
in impact investing
publicaties genoemde sectoren zoals
water,
voedsel duurzame landbouw, grondstoffen, toegankelijke duurzame
huisvesting, zorg- onderwijsvastgoed, energie: gezonde en veilige
verlichting en verwarming, werk: financiering van microkrediet, SMEs
en sociale ondernemingen, toegang tot financiële
diensten, lokale, regionale of (inter)nationale ontwikkeling,
groene-, klimaat- en ontwikkelingsobligaties,
chari bonds (UK) en social
impact bonds,
toegang tot (private) gezondheidszorg en (beroeps)onderwijs (in
opkomende markten). Soms nog alleen als private
equity
maar steeds meer ook als public
equity beleggingsproduct
beschikbaar.
Om
het risico te spreiden zijn er sector ETF's (Exchange Traded
Funds) of fondsen. Die beleggen veelal in de marktleiders en dat
zijn bijna altijd ook de duurzame sector leiders....
Wat
betreft de private equity
markt die vooral toegankelijk is voor institutionele en
gespecialiseerde investeerders, er is geen reden om aan te nemen dat
die op termijn hun exclusieve terrein zal blijven. Geef ze tijd om
track records te bouwen –voor de cynici: om de markt af te
romen- en het dan aan te bieden als public equity. En beursgangen van
sociale ondernemingen komen er aan. Beursgangen worden ook vaker als
impact investment
aan de markt gepresenteerd. Alibaba,
de Chinese business-to-business webwinkel werd zo geprofileerd on The
Economist. Het geeft
krediet aan haar platform gebruikers, veelal SME's (Small
Medium Sized Enterprise),
op basis van het inzicht
dat ze heeft in hun omzet 41.
En omdat SME's een inkomen- en werkgelegenheidsversneller zijn, is
Alibaba als SME financier een meso-kredietverlener
die het gat opvult tussen microkrediet en de kredietlening door
banken en investeringsbanken 42.
Niveau
6
= dit
beleggingsproduct hecht veel aan impact en kan hiervoor financieel
rendement inleveren.
Dit niveaus is ook een
eerbetoon aan de ambitie van impact investing dat tientallen jaren
met impact first,
impact boven rendement waardeerde. De ontwikkeling van de
microkredietsector is een goed voorbeeld.
Ontwikkelings/landbouwinvesteerder Oikocredit heeft 800milion US$
vermogen onder beheer. Het betaalt niet meer dan 1,5% rendement en
herinvesteert de rest van het rendement in opschaling.
Dit
soort impact first investing wordt tegenwoordig vaak katalytic
impact investing genoemd
en verwijst naar het bouwen van nieuwe
impact investing markten
en (sub)sectoren. Denk ana het uitrollen van microkrediet naar
inclusive finance met
micro hypotheken,
verzekeringen, bankieren en mobiele telfonie met
betalingsmogelijkheden. Of investeren in particuliere gezondheidszorg
of op het platteland, privaat (beroeps)onderwijs, etc. Het Omydiar
Network43
is een goed voorbeeld van katalytic
impact investor die
gericht is op het bouwen van markten en de toevoer van (grotere)
investeringsmogelijkheden in de impact
investment pipeline. Het
heeft hierover een serie interessante blogs geschreven voor de
Stanford Social
Innovation Review website
44.
Wanneer
past een beleggingsproduct op een niveau?
Het
indelen van investeringsproducten op de niveaus vraagt in mijn
perspectief om ruim denken en het positieve benadrukken. Een
beleggingsniveau kan bijvoorbeeld hoger worden opgeschaald als een
deel van de (ondernemings) activiteiten op het hogere niveau
plaatsvindt.
Ik
ben hier erg Nederlands van de ''rekkelijke''
(flexibele, pragmatische) variant, ofwel een typisch Remonstrantse Protestantse 45.
En niet ''precies''
(precies, als in dogmatisch) iemand die het allemaal heel zeker weet
en dwingend voorschrijft. Deze 17e Eeuwse Protestantse gedachten
strijd zien we nog dagelijks in onze samenleving in verschillende
varianten voorbij komen. Ook bij duurzame vermogensbeheerders die
100% exclusionistisch zijn een geen enkele niet duurzame activiteit
toestaan zoals Triodos en ASN Bank, maar er zijn er ook die een klein
percentage niet duurzame activiteiten accepteren. Duurzame
vermogensbeheerder Double Dividend uit Amsterdam accepteert 5% omzet
van bepaalde niet duurzame activiteiten 46.
Voor mij is de impact bijsluiter primair een transparantie instrument voor (kleine, particuliere) beleggers en een marketing instrument voor aanbieders. Gespreide beleggingsproducten, in fondsen of ETF's bieden een combinatiepakket van ondernemingen of activiteiten aan. De impactbijsluiter in de vorm van een barometer kan dan doorlopen naar het hoogte nievau. Een voorbeeld: het recent gelanceerde Double Dividend Property Fund investeert in duurzaam (beheerd) vastgoed waaronder kantoren, winkels en 16% woningen 47. Daarmee zou ik het indelen op niveau 5 omdat het in een basisbehoefte, wonen, voorziet.
Sommigen lezers denken nu meteen dat dit leidt tot impact Public Relations en impact washing claims en window dressing van marginale activiteiten. Maar Renat Neuberger van de Huffington Post ontwikkelde kort geleden een snelle 'additionality' checklist voor groene obligaties of een onderneming werkelijk nieuwe duurzame activiteiten wil financieren en opschalen of het slechts een marketing verhaal is 48. Breed bruikbaar. Ook in het boek van Emerson en Bugg Levine 'Impact Investing, Transforming how we make money while making a difference' 49 wordt hier aandacht aanbesteed.
ESG-researchburau kunnen ongetwijfeld waardevolle suggesties doen voor een verdere verfijning en verduidelijking van de verschillende niveaus.
Een
stijl piekend investeringsuniversum?
Nee,
een trappenpyramide
Hoewel de impact
bijsluiter niveaus een piramide model suggereren is het eigenlijk
meer een trappenpiramide met een stevige hoge bodem (40%) door de
toename van uitsluiting van wettelijk verboden wapentuig. Maar nog
wel met een steeds stijlere piek in het midden. Er zijn veel minder
public equity investeringsmogelijkheden met een hoog impact
gehalte, die ook toegankelijk zijn voor kleine beleggers. Crowfunding
vult dit gat in de markt nu al op met thema's zoals sociaal
ondernemen (bijvoorbeeld Oneplanetcrowd
en Kapitaalopmaat) en
mesokrediet voor ondernemingen in ontwikkelingslanden (Lendahand)
Tenzij groene
obligaties snel toegankelijker worden nu die markt snel groeit. In de
VS heeft de ontwikeling van Community Development Bonds 50,
voor lokale ontwikkeling een hele nieuwe investeringsmarkt gecreëerd.
En dan is er nog de verwachte toetreding van sociale ondernemingen
tot de beurs. Denk aan particuliere taxiservice Über,
knutsel/kunst webwinkel Etsy en de minder geslaagde notering van het
Nederlandse crowdfundingplatform Symbid in New York 51.
Openbreken van de markt
Door de niveau structuur van de bijsluiter wordt investeren met meer impact impliciet gestimuleerd. Ik geloof ook dat ondernemingen en beleggingsproduct ontwikkelaars hierdoor gestimuleerd zullen worden, omdat het veel kapitaal kan aantrekken. De recente ontwikkelingen bij groene obligaties zijn veelbelovend. De markt wordt verwacht te ver(drie)dubbelen in 2015 en emissies worden vaak overschreven (2 tot 3x) en/of uitgebreid 53. Door de grote vraag verwacht ik dat de coupons lager zullen worden, als zich dezelfde ontwikkeling voordoet als bij best in class public equity beleggen 54. Hierdoor konden duurzame koplopers hun duurzame activiteiten uitbreiden en opschalen.
Als de groene obligatie
markt flink doorgroeit treden steeds meer nieuwe niet traditioneel
duurzame investeerders toe en verschaffen zo niet eerder beschikbaar
groeikapitaal voor activiteiten met impact.
Deze
ambitie van de impact bijsluiter, het stimuleren van de vraag naar en
ontwikkeling van meer en hogere meer impact producten is identiek met
die het succesvolle Franse Finansol label. Dat wil investeerders
vertrouwen in maatschappelijk verantwoorden beleggingsproducten
kweken en
de ontwikkeling van en vraag naar deze producten stimuleren
55.
Vanuit de vraagkant ben ik ook hele positief over de nieuwe 'kleine', particuliere beleggers van de 'Millennial' generatie die juist geïnteresseerd is in impact investing beleggingsproducten. In de VS is dit de naam voor de generatie die geboren is tussen 1978 en 2000 en die het vermogen van haar ouders zal erven: 41biljoen US$. Zij verdienen nu al goed en plannen hun eigen pensioen. Maar ze hechten meer aan sociaal investeren dan hun ouders, zien kansen voor particulier sociaal investeren als oplossing voor maatschappelijk en wereldwijde problemen. Het zijn van 'naturel' impact investeerders 56.
Dezelfde argument gaan trouwens ook op voor vrouwelijke beleggers.
Nieuw en beter
Ik heb getracht aan te tonen dat de impact bijsluiter investeerders in een oogopslag inzicht geeft in de impact van hun beleggingen en portfolio net zoals de risicobarometer dat doet voor risico en impliciet voor rendement.
Dat de impact
bijsluiter voor beleggingsproducten praktisch uitvoerbaar is binnen
de huidige beleggingsmarkt en -praktijk omdat het veelgebruikte
systemen en beleggingsstrategieën
geïntegreerd heeft. Maar
ook verder bouwt verder op praktijken en trends in die markt.
Exclusie is eenvoudig toe te passen, net als Environment, Social
en Governance (ESG) integratie. Maar de bijsluiter kijkt verder
en genuanceerder naar ESG kansen en het voorzien in basisbehoeften en
investeren in katalytische impact versnellers. Ofwel goed doen
en dat gaat veel verder dan de huidige praktijk van duurzaam beleggen
die vooral minder schade doet
Het is een hierdoor
marketinginstrument voor ondernemingen en bouwers van
investeringsproducten voor institutionele en retail investeerders.
Maar naast deze marketing is het vooral een effectief middel voor het
aantrekken van veel en goedkoper kapitaal voor impactvolle
activiteiten.
Implementatie
De implementatie kan
vrijwel een op een worden overgenomen van het model voor groene
obligaties: de ontwikkeling van standaarden en een (externe)
verificatie systeem zoals door het Climate Bonds Initiative.
Maar daarnaast is het
belangrijk dat (groot)banken ook Impact Bond Principles
overeenkomen zoals zij deden voor groene obligaties.
Impact
versneller
Tenslotte stimuleert de
impact bijsluiter impliciet hogere impact investeringen door de
piramide structuur en het overduidelijk belang van de hogere impact
niveaus voor mensen op het indiviuëel
en gemeenschappelijk vlak.
5 Het
lidmaatschap van Rusland is opgeschort n.a.v. de bezetting van de
Krim en steun aan de rebellen in Oekraïne.
6
Report
Impact
Investment: de Invisible Heart of Markets—Harnessing de power
of entrepreneurship, innovation en capital for public good
(pdf,
31 pages, recommendations
op pagina 43, of pagina 25 in de pdf.)
9
High
Sustainability companies significantly outperform their counterparts
by 4.8% per annum over de long term” In de
impact of corporate sustainability on organization process en
performance
by Eccles, Ioannou en Serafeim, Harvard Business School, Nov11)
http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1964011
(pdf,
57 pages) en
'Corporate Social Responsibility en Access to Finance'
(2011) http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1847085
10
High
Sustainability companies significantly outperform their counterparts
by 4.8% per annum over de long term” In de
impact of corporate sustainability on organization process en
performance
by Eccles, Ioannou en Serafeim, Harvard Business School, Nov11)
http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1964011
(pdf,
57 paginas) en 'Corporate Social Responsibility en Access to
Finance' (2011)
http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1847085
11 Zoals
farmaceuten doen om gezondheidszorg toegankelijk te maken in armere
landen en wordt geëvalueerd
in de Access2Medecine Index.
12
'Socially
Responsible Equity'
by McKinsey Consultant Alex Hamilton Chan (former MIT) in de
Stanford Social Innovation Review de
responsible hand, overcoming
de shortcomings of impact investing.
Dutch Review in IINieuws-15maart12
(Academia).
13
From Ideas to Practice, Pilots to strategie. Practical Solutions en
Actionable Insights on How to Do Impact Investing.
Industry Agenda December 2013 een report by de World Economic Forum
investeerders Industries. Chapter 4.3 Incorporating Impact Criteria
in Portfolio Construction: From Policy to Implementation pagina 26.
http://www3.weforum.org/docs/WEF_II_SolutionsInsights_ImpactInvesting_Report_2013.pdf
17
http://www.vfi.nl/standpunten/vermogensbeheer
en de Handreiking op:
http://www.vfi.nl/cms/streambin.aspx?requestid=9C86DA82-9A3B-42CA-B9C8-B25481230FCE
(pdf, 5 p.)
19
NAB France
http://www.socialimpactinvestment.org/reports/Investissements-een-impact-social.pdf
(pdf, 141 p. Aanbevelingen op pagina 35-36)
22
http://www.climatebonds.net/2014/05/nieuw-climate-bonds-hsbc-report-reveals-25-growth-issuance-climate-themed-bonds-over-past
Key
Findings
Climatebonds/bonds-climate-change-2014
Presentatie:
http://www.climatebonds.net/files/files/HSBC%20report%202014%20London%20launch%20v2.pdf(pdf,
24 sheets) Rapport:
http://www.climatebonds.net/files/files/CB-HSBC-15July2014
(pdf,
12 pages) Samenvatting
(F&F)
http://impactinvestingnews.blogspot.com/2014_09_01_archive.html
23
More on:
http://www.vbdo.nl/en
24 Ik heb hier activiteten toegevoegd omdat het verwijst naar de huidige
praktijk waarin duurzame ondernemingen apart groene obligaties
uitgeven voor de financiering van (opschaling van) meest duurzame
activiteiten en/of innovaties.
27 Meer
over Sharia investeren op
http://www.emergingmarketsesg.net/esg/2013/09/02/five-questions-about-islamic-finance-special-interview-with-usman-hayat-cfa-director-islamic-finance-esg-cfa-institute-london-united-kingdom-september-2-2013/
28
https://www.triodos.com/en/investment-management/socially-responsible-investment/sustainable-investment-universum/recent-results/ en ASN Bank publiceert de holdings van haar fondsen: http://www.asnbank.nl/particulier/wat-doen-wij/hoe-vullen-we-duurzaamheid-in/beleggingsfondsen/universum-asn-duurzaam-aandelenfonds.html Met dank aan het blog van 'de' Piet Sprengers http://pietsprengers.blogspot.nl/2015/02/uitsluiten-of-insluiten.html
33
Climatebonds.net/nieuw-climate-bonds-hsbc-report-reveals-25-growth-issuance-climate-themed-bonds-over-past
Key
Findings
Climatebonds/bonds-climate-change-2014
Presentatie
samenvatting (pdf, 24 sheets) Climatebonds/HSBCreport
launch
Report:
Climatebonds/HSBC-15July2014
(pdf, 12 p.)
35
Goodreads
summary staat:
''how
to improve their present organization while simultaneously creating
its replacement''.
36
Ownership Capital Alex van der Velden COO vat hun focus zo samen
''sound
business strategies focussing on innovation that zijn executed in
een sustainable, well-governed manner''
in
http://www.sri-connect.com/index.php?option=com_content&view=article&id=761:meet--otto-van-buul-principal-ownership-capital&catid=120:meet&Itemid=1271
37
McKinsey.com/insights/redefining_capitalism?
Het originele artikel 'Capitalism
Redefined
in
Democracy: een Journal of Ideas, Issue 31, winter 2014''
staat hier:
Democracyjournal.org/31/capitalism-redefinedDemocratie
als politiek systeem moet dan voorkomen dat de oplossing voor de een
een probleem voor de ander vormt.
44
Priming
de pump
is een serie artikelen op de Stanford
Social Innovation Review
website.
Theme: Priming
de Pump for Impact Investing
5 columns: Sectors
not just firms,
de
Full Investment Continuum,
Gaps
in de Impact Investing Capital Curve
en Do
No Harm: Subsidies en Impact Investing.
46
http://www.doubledividend.nl/wp-content/uploads/2014/07/DDEF-Veel-gestelde-vragen-juli-2014.pdf
Triodos Bank heeft bijvoorbeeld Google geschrapt uit haar
beleggingsniversum omdat het investeert in (bestellingsafleverings)
drones
van Boston
Dynamics.
Omdat drone technologie ook gebruikt wordt voor militaire doelen.
http://blueandgreentomorrow.com/2014/07/17/triodos-bank-divests-from-google-over-arms-link/
47
http://www.doubledividend.nl/wpcontent/
uploads/2015/01/Maandbericht_2014_12_AIRE.pdf
en
een samenvatting in
http://impactinvestingnews.blogspot.nl/2015/02/impact-investing-nieuws-1-februari-2015.html
49 (7
sept. 2011, Wiley ed., 306p.) Samenvatting in:
http://impactinvestingnews.blogspot.com/p/gelezen-bronnen-2013-2010.html
of
http://impactinvestingnews.blogspot.com/2011_10_01_archive.html
52
Catalytic First Loss Capital
http://www.thegiin.org/binary-data/RESOURCE/download_file/000/000/552-1.pdf
(pdf, 36p.)
53
www.Climatebonds.net
(e-newsletter) voor emissie, details en analyses.
54
de Impact of Corporate Social Responsibility on Investment
Recommendations Ioannis
Ioannou
London
Business School en
George
Serafeim,
Harvard
Business School (March 2013)
http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1507874
(pdf, 34 pages) en 'Corporate
Social Responsibility en Access to Finance' (2011)
http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1847085
55 G8
Social Investment Taskforce
final report recommends een kitemark label inspired by de French
label Finansol. In de NAB France report Investissement
een impact social,
pagina 35-36. “Le Label Finansol répond à ce
triple objectif: - Développer la confiance des investisseurs
dans les placements solidaires... Favoriser le développement
d’une gamme élargie de produits d’épargne
solidaire ...
Faire progresser le niveau d’exigence des produits d’épargne
solidaire afin qu’ils répondent pleinement aux attentes
des investisseurs ainsi qu’aux besoins de financement des
entreprises solidaires
Geen opmerkingen:
Een reactie posten