7 februari 2016

Impact Investing in Nederland door Institutionele Investeerders





The report in English: VBDO/Impact investing, from niche to mainstream
(pdf, 68 pag. 4 feb 2016)

Ik focus in mijn blog op impact investing door kleine beleggers, dus verdiep me meestal pas in wat institutionele investeerders doen als de beleggingsproducten ook 'inclusive' zijn, dus bereikbaar worden voor kleine beleggers. In een 'trickle down' strategie is 'inclusiveness' de volgende fase, maar die moet dan wel ingezet worden...



Mijn insteek speelt in op het blijven steken van duurzaam beleggen als marginale marketing niche, waar institutionele investeerders 95% marktaandeel hebben (EuroSIF) maar de markt niet actief versnellen. Het 'trickle' down proces is verstopt. Alleen onze super duurzame banken ASN en Triodos en duurzame fondshuizen als Double Dividend brengen hun fondsen naar de beurs, maar de grootbanken en fondsaanbieders blijven achter. Wat dat betreft ben ik het eens met Caroline van Leenders, de transitiemanager van de verduurzaming van de financiële sector voor de Rijksdient voor Ondernemend Nederland (EZ) we zitten nog in de voor-fasen van verduurzaming van de sector. Zie IINieuws 15juni15



Impact investing is de catalysator die dit vastgelopen proces, weer op gang helpt. We hebben nieuwe investment- en metricstools waardoor traditionele financials geconfronteerd worden met ongekende concurrentiekracht van 'disruptive change' processen plus de ambities en daadkracht van nieuwe generaties investeerders. Dat de 'disruptive change' in de financiële wereld snel gaat wordt geïllustreerd door het feit dat crowdfunding dit jaar groter zal worden dan Venture Capital investeringen. (Massolutions). Bij nieuwe generaties investeerders verwijst men meestal naar de bevoorrechte 'Millennials', de grote erfgeneratie, ik denk meer aan 3rd Millennum Realists©, de huidige en komende generaties die zien dat het anders kan en dat zij aan zet zijn. Bottom-up ontwikkeling dus, een term uit de 70-er jaren en development strategies die vaak verwijst naar lokale samenwerking en 'empowerment'. In dit millennium wordt bottom-up echter vergezeld door horizontale -waarschijnlijk topical- impact collaboration. Seriële gelegenheidscoalities die gebruik maken van 'the internet of things' en de nieuwe mogelijkheden voor netwerken, financiering, real smart data sourcing, agendering en activisme. Zo is ESG data van public equity online gratis beschikbaar door bijv. CSRHub, net als bijna oneindige informatie bronnen over verschillende impact thema's en issues. Let wel op de bron he :)

De menselijke behoefte om verschil te maken is immanent en de mogelijkheid 'just a mouse click away'. Niet iedereen zal super duurzame consumeringskeuzes (kunnen of willen*) maken, maar investeren in deze ondernemingen is heel eenvoudig geworden. *LOHAS. Lifestyles of Health and Sustainability.




Impact Investing: een hype of een unstoppable force?

Eigenlijk wilde de VBDO eerst niet zo aan impact investing, laat staan de opvatting dat het duurzaam beleggen 2.0* is, maar de naam voor haar 20e jubileum event Investing with Impact zegt genoeg. Het presenteerde daar eerst haar onderzoek 'IMPACT INVESTING, From Niche to Mainstream' over de investeringen, keuzes en strategieen van in Nederland actieve institutionele investeerders.  

De sub-titel verwijst naar het World Economic Forum in Davos thema impact investing in de periode 2012-2015. De WEF heeft het topic losgelaten, maar de deskundigen werken door op hun deeltereinen. Associate Director and Head of Impact Investing Initiative Abigail Noble startte TheImpact, dat recent een heldere compacte gids presenteerde over impact focus** voor family offices. A Family offices als doelgroep getuigt wel van een klassieke trickle down benadering van impact investing. NB Amerikaanse family offices zijn een beetje een combinatie van onze private banking & charity desks.
TheImPact FrameworksForFamilies2016 (pdf, 8 pag.).

*In het VBDO rapport staat als nu als evolutie: Traditional, Responsible, Sustainable, Impact Investing (Philanthropy). In de Sonen Capital voor de KL Felictas Foundation werkt men met: Responsible, Sustainable (ESG integration), Thematic & Impact First (maar wel revolving).
**Recent verschenen interessante publicaties waarin impact thema's worden geduid: de 5 P's van Brian Trelstad in de Harvard Business Review van jan'16: Product, Place, Planet, Process en Paradigm idem in Abigail Nobles TheImpact brochure die process en paradigma omschrijft als Behavior-Based en Model-Based, maar ook ESG-Screened (integratie ESG risico's en kansen) en SRI-Screened (exclusie) noemt als varianten van impact thema's (!). NB Bij impact focus, thema's is snel sprake van overlap ofwel win-win. Denk aan investeren in kleine vrouwelijk ondernemers in ontwikkelingslanden via crowdfunding for impact platform Lendahand.
 


Voorgeschiedenis

Eind 2012 had ik het met Jed Emerson naar aanleiding van zijn boek Impact Investing Transforming How We Make Money While Making a Difference al gehad over de aanzienlijke Nederlandse impact investments. Ik heb Jed meteen een exemplaar van het VBDO rapport gemaild en hij is in 'monk mode' gegaan om alles te lezen.

De Nederlandse ontwikkelingsbank FMO werd regelmatig genoemd in vroege publicaties over impact investing, net als PGGM vanwege de ambitie om doing good naast doing less harm te realiseren. Het ontwikkelde een eigen impact meting voor private equity methodiek i.s.m. Karen Maas en de Erasmus Universiteit. Dat nu een Impact Centre Erasmus heeft, als niche how typical :)

In microkrediet had Nederland internationaal een aandeel van 8% (ING/A-Billion-to-Gain, Dutch contribution to the microfinance sector 2012) en het Nederlandse animo voor de Global Impact Investing Network (GIIN) was opvallend groot. 
Met onze fiscaal gefaciliteerde groen fondsen, milieu & water fondsen en microkrediet scoorde Nederland thematische geweldig in de EuroSIF rapportages over duurzaam beleggen. Dat werd allemaal echter geen impact investing genoemd, omdat dat nog als een niche (!) werd beschouwd in private equity en van High Net Worth Individuals. Ondanks dat er duidelijk sprake was van intentie en meetbare resultaten (CO² besparing, verduurzaming, water-besparing, groene hectares etc). Typische kenmerken van impact investing.

Uit EuroSIF cijfers bleek dat onze institutionele investeerders de duurzame beleggingsmarkt domineerden met 95% marktaandeel. Eind 2012 dook ik dus in de jaarverslagen van onze grote pensioen-fondsen en investeerders, omdat deze vol impact investing cases met een hoog 'knuffel' gehalte stonden. Maar de definities en rapportages waren divers. Totalen van impact investments, bedragen, rendement en impact data ontbraken, zodat dat ik mijn inventarisatie intenties al snel in de ijskast zette.



In de zomer van 2013 besprak ik het Nederlandse aandeel impact investments met de VBDO, net nadat Aegon een intern onderzoek had gedaan over de gehanteerde definities, intenties en hun 'impact investeringen'. Zie IINieuws-1-juni-2013. Het was toen al duidelijk dat Nederlandse institutionele investeerders kunnen scoren met impact investing, door hun investeringen in hernieuwbare energie, verantwoord bosbeheer, microkrediet, financial inclusion etc.

In 2014 bespraken we het opnieuw en later dat jaar bleek uit nieuwe EuroSIF cijfers dat 60% van de duurzame beleggingen ESG ofwel de gemeten Environment, Social & Governance score (mn risico's en een beetje kansen) integreerden.  
In het voorjaar van 2015 bleek dat er genoeg interesse was voor een marktoverzicht. Ik verwachtte en suggereerde een benchmark, omdat de VBDO die meestal uitvoert, en een opzet vergelijkbaar met de EZ Transparantie benchmark. De tijd is daar nog niet rijp voor met 6 koplopers, keurig verdeeld over de pensioen-fondsen en verzekeraars, die 87%(!) van de markt domineren. Het gepresenteerde rapport met geanonimiseerde cijfers is eerder een nulmeting, maar staat boordevol aanknopingspunten en investeringsmogelijkheden. 

Definities 
De definitie van impact investing is in het rapport verruimd naar de realiteit, dus inclusief public equity, en deze vier kenmerken :

-Intention to achieve a positive societal impact;
-Competitive financial return;
-Impact measurement;
-Long-term horizon.


Niet alle zelf-gerapporteerde impact investments voldoen aan deze 4 criteria. De VBDO noemt dat diplomatiek impact investment 'light'. De onderzoekers veronderstellen dat de meerderheid in deze light categorie valt. (pag. 36). 
Blogger: Dus let op de 'impact fidelity' van bijvoorbeeld fondsen en funds-of-funds (Brian Trelstad in Harvard Business Review jan 2016. Zie IINieuws-1feb16). Of in het ergste geval impact imposters©. 

Facts & Figures 

Nederland wereldkampioen impact investing?

Van de 80 meewerkende institutionele investeerders is ruim 55% impact investor. Van de 1,400billion Euro Assets under Management is 1,7% of 24 miljard Euro als impact investment gekarakteriseerd. Met deze cijfers is Nederland internationaal kampioen impact investing met 44% van de wereldwijde markt, d.w.z. als we de nieuwe Nederlandse impact investeringen vergelijken met de recentste JP Morgan Social Finance cijfers & GIIN rapportage van 60 miljard US$, 54 miljard Euro. theGIIN/2014Survey.

Let wel: FMO, Actiam PGGM, etc zijn lid zijn van de GIIN werken mee aan dat onderzoek, net als ABNAMRO, Triodos en ASN Bank die niet in dit VBDO onderzoek zitten, maar wel impact investeringsproducten aanbieden. Particuliere en filantropische vermogens onder beheer bij onze banken zijn in dit onderzoek niet meegenomen. Dus hun beleggingen in Triodos en ASN Bank fondsen, maar ook de duurzame Rabobank en ABNAMRO bank (die met Green Bonds in de weer zijn). Volgens de VBDO is het duurzaam belegd particulier vermogen (waarvan een deel ook impact investments zijn door de sectoren en regio's waarin belegd wordt) 8,2miljard Euro (persbericht, in het rapport staat ook wat verwarrend 13miljard Euro) VBDO/Forse-groei-duurzaam-vermogensbeheer 

Asset allocatie

De 6 grootste investeerders, 3 pensioenfondsen en 3 verzekeraars, hebben 87% marktaandeel in impact investments. Het gemidddelde van 1,7% impact investments vertekent het beeld een beetje, enkele grote investeerders halen de 1% grens niet, maar enkele kleinere investeerders alloceren wel 8%. Die kleinere investeerders zijn bijv. actief met Green Bonds. Nog niemand investeert in Social Impact Bonds.

Institutionele beleggers zijn beperkt in hun investeringsmogelijkheden door de minimale dealsize, maar de cijfers laten zien dat impact investing ook voor hen mogelijk is in alle asset classes: public equity, vastgoed, commodities, real assets, infrastructure, private equity, private loans etc. 

Impact Thema's

Op pag. 34-35 staan de thema's in taartdiagrammen. Breed: 45% green technology en green tech, 28% access to finance, 15% access tot basic services en 12% environmental markets and sustainable assets. Gedetailleerder op pag 35, bijvoorbeeld energy & fuel 22% en microfinance 15%. 

Interessante benadering: in mijn 5-types-impact-investing onderscheid ik directe impact investing (groene obligaties, hernieuwbare energie etc.) en indirecte impact investing. Een institutional beoordeelt haar indirecte impact investeringen in large caps zo: The measurement of the societal impact is split into sub-themes, which have either a positive or negative outcome.
Examples of themes with a positive outcome are High Impact Disease Research, Corporate Culture and Green Innovations. (
ESG kansen) Themes with a negative outcome are Controversies and Lawsuit & Litigations. (ESG risico's) Blogger: De laatste komen meer voor bij 'duurzame darlings' dan verwacht, google bedrijfsnamen en rechtzaak/lawsuit. 


Interessante nieuwtjes in de publicatie 
De Londonse SocialStockExchange die impact rapportages van beursgenoteerde ondernemingen publiceert heeft nu 13 noteringen, maar wordt uitgebreid met 17 ondernemingen, waaronder Oikocredit en Ethical Property (per 5feb16). Meer op: SocialStockExchange. 'We can help the market develop by attracting more companies and then assisting them with raising money so they can grow. Hopefully in two years’ time or fve years’ time we can have a different conversation, because we will see impact businesses with a market cap of 500 million.'  In plaats van de huidige small caps die voor institutionele investeerders lastiger bereikbaar zijn. 

Meestal sla ik ze snel over, maar het voorwoord bevatte een aantal interessante feiten, vooral als aansprekende voorbeelden van 'early adaptors'. 

Hoofdsponsor is AXA IM dat in 2013 een Impact Investing Initiative startte. Het heeft nu 200miljoen Euro Impact Investments en de ambitie dit te laten groeien naar 500miljoen in 2019 en 1% van de assets under management. Meer in: AXA IM/2014-Responsible Investment annual report. NB Het zat in maart 2014 nog niet in mijn portfolio, maar door het II initiative ben ik vorig jaar in AXA gestapt. 

Het is haar opdracht en ontwikkelingsbanken doen het internationaal goed, maar de FMO, de Nederlandse ontwikkelingsbank werd al vroeg genoemd in publicaties over impact investing. Het benut haar kennis en ervaring en deal fow in sustainable emerging markets door specifc fund propositions voor institutionele investeerders. Blogger: Denk aan het toen nog SNS-FMO SME Fund: Actiam/sme-finance-fund (Een ESG risk based policy met focus on development.... door / voor de SME portfolios van finance institutions. (product pdf) Open to investors until mid-April 2015)

Yvonne Bakkum Managing Director van FMO verwacht dat de impact investing markt over 10 jaar veel volwassener is met meer ontwikkelde grootschalige aanbieders. FMO Investment Management zal dan producten aanbieden met rating van financial strength and risk profle en impact. Impact investing met specifieke impact doelen en realistisch rendement voor lange termijn investeerders. Blogger: en graag weer eens een inclusive beursgenoteerde obligatie. 

NN group 
Ik was ze behalve door hun microkrediet en inclusive finance inspanningen als onderdeel van ING nog niet tegengekomen, maar NN (v/h Nationale Nederlanden) presenteert zich in het voorwoord als pionier in impact investing en al actief sinds de millenniumwisseling. Het wil de steeds meer 'bezorgde' institutionele investeerders helpen in hun transitie naar rendement makende organisaties met antwoorden, oplossingen voor de duurzaamheidsuitdagingen van de wereld. Het noemt hun SRI* fondsen als eerste activiteiten, daarna kwam ESG integratie. SRI* Socially Responsible Investment, verwijst meestal naar exclusie en do less harm strategieën. In nov 2014 presenteerde het haar nieuwe beleid. NN-Group RespInvFramework (pdf, 12 pag.)

Vorig jaar startte NN een leningen fonds voor sustainable emerging markets met FMO (mei 2015, FMO/NN-investment-partners-and-fmo-to-launch-emerging-markets-loans-fund). De impact meting lijkt ESG gericht: As ESG is fully integrated in FMO’s credit process, investors in the fund will be investing with full measurable impact. Maar hoewel de focus ESG risk lijkt gaat FMO een stap verder door het identificeren van ESG improvements* en een action plan en resultaat rapportages voor krediet wordt verleend. Link: FMO/integrating-sustainability *Opvallend meestal wordt de term ESG opportunity gebruikt.

In het persbericht stelt NN Our ambition is to become the leading impact investor in 2020 by doubling our impact and halving our carbon footprint.” De monitoring van het beleid is toevertouwd aan externe experts: CC&A en Corporate-Citizenship, beiden internationale consultancies voor corporate responsability. 

Tot slot: de data in het rapport is geanonimiseerd, maar de grote spelers zijn makkelijk te herleiden. De oproep aan Asset Owners: dat zijn wij, de pensioenopbouwers en verzekerden*, is om het belang en de groeiende mogelijkheden van impact investing te benadrukken, zodat het geen marginaal marketing niche blijft maar een investeringsmarkt under construction met zo hoog mogelijke ambities. *vandaar dat lobby groepen af en toe onderzoek laten doen naar de voorkeuren van pensioenopbouwers voor duurzaam beleggen, hernieuwbare energie, de Nederlandse huizenmarkt en economie etc. 

Binnen de sector zijn de beleggingsproductontwikkelaars hiervoor essentieel en ook hier verwacht ik dat 'disruptive change' krachten die markt snel zullen stimuleren tot actie. De groeicijfers in de duurzame beleggingsmarkt laten zien dat het tipping point aan de horizon verschijnt. De VBDO meldt in haar laatste overzicht particulier duurzaam sparen en beleggen in 2014 bijvoorbeeld: 'Opmerkelijk is de stijging van het vermogen in duurzame mandaten bij de banken. Met een groei van 87,5% naar het totaal van 8,2 miljard euro is duurzaam beleggen een mainstream strategie binnen vermogensbeheer geworden'. 
Bron: VBDO/DuurzaamSparen&beleggen2015 (pdf, 28 pag. 20nov15)



Het rapport: VBDO/Impact investing, from niche to mainstream
(pdf, 68 pag. 4 feb 2016)


Geen opmerkingen:

Een reactie posten