UPDATE uit april 2019:
https://www.slideshare.net/alcanne/social-impact-bonds-nederland-opschaling-2019
Social
Impact Bonds (SIBs) zijn impact investeringsinstrumenten
uitgevonden in het VK, waar de 1e Social Impact Bond in 2009
werd gelanceerd voor Peterborough
Prison Recidive Preventie door innovatie &
keteninterventie. Privaat kapitaal &
vermogensfondsen investeert en een overheid,
bij ons meestal gemeente betaalt terug op basis van de
maatschappelijke besparingen. Het (variabel) rendement is
afhankelijk van de behaalde resultaten. Wereldwijd zijn er 108+
Social en
Health Impact Bonds waarin 400miljoen US$ is geïnvesteerd
en bijna 750.000 lives touched*.
Nederland
heeft 10 SIBs en
daarmee staat het wereldwijd op de
3e plaats na het VK en de VS (20). O.a. Startfoundation (voor
werk) en het ABNAMRO Social Impact Fund zijn actieve
investeerders.
In
totaal is in Nederland in 5
jaar bijna 17miljoen
Euro geïnvesteerd.
De 1e SIB uit 2012 is terug betaald. De
uitvoerder is nu mede investeerder en doet werk SIBs in
Utrecht en Eindhoven. De grootste Rdam Zuid is vroegtijdig gestopt (beoogd was 13miljoen Euro)
7
SIBs hebben als thema werk in gemeenten: Rotterdam (2),
Utrecht (2), Eindhoven en Veldhoven en de Grensoverschrij-dende
SIB van
Enschede & Reihe in Duitsland.
Het
Ministerie van Veiligheid & Justitie heeft een landelijke SIB
voor recidive preventie.
In
2017 werden twee Health Impact
Bonds gelanceerd: Schuldenvrij Gezonder voor
families in de Haagse Schilderswijk en Kanker & Werk voor
begeleiding van werkende kanker-patiënten
tijdens en na hun behandeling en reïntegratie.
Eind
2017 startte de 1e SIB
voor Statushouders in de
gemeente Veldhoven. Er is ook een intentie overeenkomst met de
gemeenten Eindhoven & Valkenswaard. Vluchtelingen met
verblijfsstatus & uitkering krijgen taalles en begeleiding.
Social Impact Finance, Den
Haag (Privaat) initieerde de begeleiding van statushouders via
social enterprise IamNL.
De
door meerdere departementen ondersteunde not for profit intermediair Society
Impact
werkt met de Nationale
DenkTank & VitaValley
(Noaber
Foundation)
aan Health
Impact Bonds.
Aangesloten zijn het ministerie van VWS, pensioenfonds PGGM en
verzekeraars. Er
is /
wordt gewerkt aan een HIB voor Valpreventie sinds 2015.
https://www.veiligheid.nl/valpreventie/health-impact-bond
Amsterdam,
de enige grote stad zonder SIB is al sinds 2014 bezig.
FACTS & FIGURES NEDERLANDSE SIBs & HIBs
10e SIB: Statushouders in Veldhoven
Problematiek:
Statushouders, vluchtelingen
met een verblijfsvergunning, vinden moeizaam werk. Naast taallessen
helpt ondersteuning bij solliciteren. Voor kleine(re) gemeenten
begrotelijk, net als de kosten van (bijstands) uitkeringen. Nederland
heeft zo'n 25.000 'statushouders'
met een bijstandsuitkering.
Doelgroep:
70 Statushouders in Veldhoven worden begeleid bij het zoeken naar
werk.
Businessmodel:
Uitstroom statushouders
uit de bijstandswet naar betaald werk.
Voorfinanciers/Investeerders:
Fundatie van den Santheuvel-Sobbe: ''ondersteunt
organisaties die zich inzetten voor mensen die het moeilijk hebben in
onze maatschappij. De Fundatie richt zich op participatie,
integratie en zelfredzaamheid''.
De
2e investeerder is niet bekend gemaakt.
Investering
: Ruim 1 miljoen Euro (quote Een Vandaag Fundatie
vdS-S)
Rendement:
maximaal 8%, afhankelijk van het succes, de uitstroom uit de
bijstand, ie de besparing.
Eindfinancier:
Gemeente Veldhoven.
Intermediair:
SocialImpactFinance tekende
een intentieverklaring met de gemeente(n), zocht de
uitvoeringsorganisatie en de investeerders.
De intentie is
ook getekend door Eindhoven en Valkenswaard in juni 2016).
Uitvoeringsorganisatie:
IamNL geeft
intensieve begeleiding van 40uur per week en Regina
Coeli, Vught
taallessen.
Impact
meting: niet gecommuniceerd.
Landelijke
Politiek: SP Kamerlid
stelde vragen aan de minister Koolmees van Sociale Zaken over de
(10e!) SIB. Koolmees reactie: (FD) ''De inzet van de
gemeente Veldhoven en hun samenwerking met de social impact bond
sluit goed aan op de ambities uit het regeerakkoord om in te zetten
op slimme combinaties van werk en inburgering', … Als het aan Koolmees ligt krijgt het Veldhovense initiatief navolging: 'Als gemeenten een effectieve manier vinden om samen met private partijen resultaten te behalen die anders niet behaald worden, is dat zeer interessant om verder te onderzoeken. Gemeenten hebben hierin ruime beleidsvrijheid.'
9e Health Impact Bond: Kanker en Werk
Problematiek: Werk behouden tijdens en na de diagnose en behandeling van kanker. Re-integratie van werknemers met kanker verloopt echter vaak moeizaam. Zij hebben te kampen met vermoeidheid, minder concentratie en geheugenproblemen. Jaarlijks krijgen circa 40.000 werknemers de diagnose kanker. Daarvan verliest een kwart, 10.000 mensen hun werk.
Doelgroep: 140 werkende mensen met kanker, de deelnemers worden twee jaar begeleid.
Businesscase: ARBONED denkt met de nieuwe aanpak mensen gemiddeld 40 werkdagen eerder aan het werk te helpen. Besparing op ziekte uitkering (& vervangingskosten).
Voorfinanciers / Investeerder: ABN AMRO Social Impact Fund en Startfoundation.
Investering Instiglio**: investering 640.000 euro, uitbetaling 770.000 euro
Rendement: ergo maximaal 15%.
Eindfinancier: De Amersfoortse (verzekeraar, onderdeel van a.s.r.).
Interventie: De aanpak bestaat uit 3 modules: Ziekteverwerking: 6 gesprekken met de bedrijfsmaatschappelijk werkers waarvan één gesprek samen met de werkgever is. NB na de diagnose en dus tijdens de behandeling.
Skills: werken aan zelfvertrouwen en probleemoplossend vermogen zodat optimale arbeidsparticipatie bereikt wordt. Resources: de re-integratiefase & het managen van hulpbronnen. Uitvoerders: ARBONED, dat de interventie ontwikkelde en haar bedrijfs-maatschappelijk werkers & Re-turn, gespecialiseerde re-integratiecoaches.
Impact meting: TNO en Tilburg University doen wetenschappelijk onderzoek naar de resultaten van deze aanpak.
Meer in: http://www.startfoundation.nl/nieuws/nieuws/nu_mensen_na_kanker_sneller_aan_het_werk
&
https://www.arboned.nl/nieuws/20171205-met-een-nieuwe-aanpak-helpen-wij-kankerpatienten-sneller-weer-aan-het-werk
8e Social Impact Bond: Werk, Bedrijf of in Opleiding Eindhoven
Problematiek: Werkeloosheid zonder (afgemaakte) opleiding.
Doelgroep: 300-360 jongeren met een uitkering in Eindhoven
Businessmodel: Besparing door uitstroom uitkeringsgerechtigden.
Voorfinanciers / Investeerder: Startfoundation, ABNAMRO Social Impact Fund en Buzinessclub.
Investering: samen 1,7miljoen Euro.
Rendement: ''als verwachtingen worden overtroffen'', geen cijfers gevonden.
Eindfinancier: Gemeente Eindhoven.
Interventie: in drie jaar tijd de jongeren naar werk, opleiding of eigen bedrijf begeleiden. Ervaring leert dat gemiddeld 10% een eigen onderneming start, 20% een opleiding en 30% van de jongeren een baan vindt die bij ze past.
Uitvoerder: Buzinessclub, ook al (succesvol) actief is in Rotterdam en Utrecht.
Impact meting: niet gecommuniceerd.
Meer in: http://persberichten.deperslijst.com/39779/persbericht-start-foundation-abn-amro-en-buzinezzclub-investeren-in-begeleiding-jongeren-naar-werk.html & https://www.abnamro.com/nl/duurzaam-bankieren/financieren-en-beleggen/social-impact-bonds/index.html
7e
Health Impact Bond: Gezonder uit de Schulden
Problematiek:
Schuldenstress leidt tot ongewenste bijwerkingen (mijn formulering)
Doelgroep:
250 multi-probleemgezinnen in
Den Haag
Businesscase:
Den Haag heeft 3200
multiprobleemgezinnen met gemiddeld een ton aan 'kosten'. De
begleiding kost gemiddeld 10.000e per gezin per jaar. De (beoogde)
besparingen zijn 'aanmerkelijk
hoger' dan de
investering
Voorfinancier/Investeerder:
Zorgverzekeraar
CZ.
Investering:
4.75miljoen
Euro
in twee jaar.
Rendement:
''bij succes een
bescheiden rente''. (Media
quote)
Eindfinancier:
Gemeente Den Haag.
Interventie:
maatwerk aanpak voor multiproblem-gezinnen met problematische schulden. 1
loket:
SchuldenLab070, begeleidingsperiode: 3 (5) jaar.
In
SchuldenLab070 werken 20 publieke & private partijen samen aan
nieuwe oplossingen en innovatieve aanpak(ken) voor
schulden en armoede in Den Haag.
Intermediair:
Society Impact, not for profit SIB matchmaker
Uitvoerder:
Sociaal Hospitaal, een project van Publieke Werken.
Impact
meting: niet
gecommuniceerd.
Opschaling:
Bij succesvolle implementatie wordt het project opgeschaald met
financiering van he PFZ&W, Pensioenfonds
Zorg & Welzijn en
de ING Bank.
Het zou voor beiden ook de 1e SIB/HIB zijn.
6e
Nederlandse SIB: Grensoverschrijdend op zoek naar werk
(Wereldprimeur)
Problematiek:
Werkzoekenden in Enschede en vacatures in/rond Rheine in Duitsland
net over de grens.
Doelgroep:
138
werkzoekenden in de Gemeente Enschede.
Businessmodel:
Uitstroom statushouders
uit de bijstandswet naar betaald werk.
Voorfinancier
/ Investeerders:
Startfoundation
& ABNAMRO Social
Impact Fund en uitvoerder
BOAS Werkt (5%).
Investering:
samen
1.1miljoen Euro.
Rendement:
volgens Instiglio 3ton ie max
25%.
Eindfinancier:
Gemeente
Enschede.
Uitvoerder:
BOAS Werkt (Groningen).
5e
Nederlandse SIB: Werk na Detentie:
(1e Landelijke SIB, Ministerie: Justitie & Veiligheid)
Problematiek:
80% van ex- gedetineerden heeft na een jaar geen werk & een
uitkering. Recidive is 49% na 2 jaar.
Doelgroep:
150 gedetineerden die meer dan 3 en minder dan 12 maanden hebben
gezeten, vrijwillige deelname. Businesscase:
Kwantitatieve doelen van het project: 10% minder recidive en 25% tot
30%* minder uitkeringsafhankelijken na 2,5 jaar. Besparing door
uitstroom op uitkeringen & maatschappelijke winst.
NB
In het VK,
de Peterborough Prison SIB werd
9% minder recidive bereikt en is de interventie landelijk uitgerold.
Voorfinanciers
/ Investeerders: Startfoundation
& Oranjefonds en
ABNAMRO
Social Impact Fonds.
Investering:
samen
1,2 miljoen Euro
(ABNAMRO 426.000e.
Rendement:
maximaal
10%
rendement
ofwel
120.000 Euro op 1,2 miljoen Euro investering (Factsheet).
Instiglio:
1,3 miloen Euro. ABNAMROS
Gerrit
Zalm 'Wij hebben het risico beoordeeld en we mikken op een rendement
van 5%'.
(VK 3%)
Eindfinancier:
Ministerie
van Veiligheid
& Justitie. (3 jaar voorbereiding).
Interventie:
WorkWise
Direct* ondersteunt
ex gedetineerden bij
het vinden van werk,organiseren van huisvesting en aanpakken van
schulden, zorg... Het is een keten-samenwerking project net als in de
Peterborough Bond in het
VK.
Uitvoeringsorganisatie
WorkWise Direct. *St.
180, St. Exodus en Restart
vormen Work-Wise Direct.
De
Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) werkt met gemeenten voor
(her)vestiging en de evaluatie.
Evaluatie:
WODC en Panteia.
4e
SIB: Jeugd aan het Werk in Utrecht
Problematiek: Werkeloosheid, geen (afgemaakte) opleiding.
Doel
& doelgroep: 380
tot 540
jongeren (18 tot 30 jaar).
Businessmodel:
Uitstroom
uitkeringsgerechtigden.
Voorfinanciers
/
Investeerder:
ABNAMRO Social Impact Fund & Oranje Fonds (welzijn
& sociale cohesie)
Investering:
2,1miljoen
Euro.
Rendement:
Media
quote: maximaal
10% per
jaar. Instiglio, undisclosed.
Eindfinancier:
Gemeente
Utrecht.
Interventie
een 3-jarig traject aan om ze aan werk,
passende opleiding of een eigen onderneming
te helpen.
Uitvoeringsorganisatie:
Buzzinezzclub.
Intermediairs:
EY,
Twynstra Gudde, Van Doorne Advocaten.
Evaluatie
& monitoring:
SEO, St Economisch Onderzoek.
Rapportage:
EY & de Universiteit Utrecht.
3e
SIB: Werkplaats Rotterdam Zuid
Problematiek: Werkeloosheid, geen (afgemaakte) opleiding.
Doelgroep:
750 mensen met een
grote afstand tot de arbeidsmarkt.
Businessmodel: Uitstroom uitkeringsgerechtigden.
Voorfinancier/Investeerder:
FondsDBL, een lokaal werkend familievermogenfonds.
Investering:
Beoogd 13 miljoen Euro
(in tranches, 1e 3miljoen euro, de SIB is voortijdig gestopt
Rendement:
undisclosed.
Eindfinancier:
Gemeente R'dam.
Interventie:
Medewerkers
van de aangesloten werkgevers zullen in een meester-gezel
relatie de
deelnemers opleiden tot vakkrachten. Het project is nadrukkelijk
'vraaggestuurd'
en de selectie van deelnemers kijkt naar de ambities en competenties
van de werkzoekenden. De looptijd is 5
jaar.
Uitvoerder: Werk+Opleidingsbedrijf de publiek-private Werkplaats Rotterdam Zuid.
Intermediar
& begeleiding: SocialImpactFinance.
Evaluatie:
Erasmus Universiteit
meet
de (totale) interventie resultaten.
2e
SIB: Werk in Utrecht
Problematiek: Werkeloosheid, geen (afgemaakte) opleiding.
Doelgroep:
250
werkeloze jongeren van 17 tot 35 jaar.
Businessmodel:
Uitstroom
uitkeringsgerechtigden.
Voorfinancier/Investeerders:
Rabobank
Foundation en
de Start
Foundation.
Investering:
700.000
Euro, Instiglio 730.000 Euro
Rendement:
undisclosed
Eindfinancier:
Gemeente Utrecht. Katalysator?
De
Gemeente
Utrecht wil in 2018 de stad met de laagste werkloosheid zijn. Utrecht
werkt al een paar jaar succesvol samen met The
Colour Kitchen.
Interventie:
4 jarig leer-werktraject op MBO
1 & 2 niveau diploma en begeleidt deelnemers naar betaald werk.
Uitvoerder:
The
Colour Kitchen
Intermediar
& begeleiding:
SocietyImpact.
1e
SIB Werk, Bedrijf of
Opleiding voor jongeren in Rotterdam
Problematiek:
terugdringen
van tegen
jeugdwerkeloos in Rotterdam.
Doelgroep:
160
jongeren.
Businessmodel:
Uitstroom
uitkeringsgerechtigden.
Voorfinanciers/Investeerders:
Startfoundation
'werkt
aan werk'
en ABNAMRO
Social Impact Fonds.
Eindfinancier
Gemeente
Rotterdam (wil nu minimaal 1miljoen omvang)
Investering:
680.000
Euro, de investeerders worden al terugbetaald.
Rendement:
Van
de besparing
door de stad Rotterdam op uitkeringen gaat 30% naar Startfoundation,
30% naar de het ABNAMRO Social Impact en 40% naar Buzinezzclub, de
uitvoerder. ABNAMRO verwacht 12%
rendement te behalen.
'Hoe sneller de jongeren
uitstromen, hoe hoger het rendement'.
AA schreef een rapport over Social
Impact Bonds. Link
https://insights.abnamro.nl/wp-content/uploads/2013/10/Social-Impacts-Bonds-rapport.pdf
(pdf,
16p.)
Interventie:
jongeren aan het werk, een bedrijf of een eigen onderneming helpen.
Uitvoerder:
Buzinezzclub.
Intermediairs:
Society
Impact,
VanDoorne
advocaten
begeleidde de bond.
FACTS
& FIGURES SIBs Wereldwijd
De
recentste wetenschappelijke publicatie is van het Brookings
Institute & Convergence
een WEFDavos Impact Investing platform. De
focus
is op SIBs voor
ontwikkelingslanden.
Zij
melden dat SIBs nu
vooral een High
Income Country instrument
zijn:
102
en
6 in
Middle Income Countries. De
meeste SIBs werken met kleine aantallen,
minder
dan 600 mensen en bereiken nog geen 100.000 mensen. Enkele
uitzonderingen:
6
voor 10.000 of meer mensen, 2 voor meer dan
20.000
mensen, de Moeder & Zuigelingenzorg Health
DIB in
Rajasthan, India bedient 600.000 mensen & wil 10.000 babies
redden en
de DC
Water Environmental Impact Bond
bedient 650.000
mensen.
Het Brookings
Institute onderzocht de SIBs die zijn opgenomen in de SocialFinance
UK Database: 108
Impact
bonds, 392Miljoen
US$
geïnvesteerd
en 738.671
Lives touched.
*De DC Water Environmental Impact Bond is kennelijk niet meegeteld.
Thema's:
Workforce Development (36),
Housing
/ Homelessness (19), Health (18), Child and Family Welfare (13),
Criminal Justice (11), Education & Early Years (9), Environment &
Sustainability (1) Adults with Complex Needs (1).
+
NB De database is niet actueel.
Nederland: 8
Impact Bonds, 11.2Miljoen US$ en
2,530 Lives
touched.
Social
Finance UK
SFUK wijst er in haar laatste publicatie op dat er 24
Impact Bonds in low-and middle-income countries
in ontwikkeling zijn en dat (Development)
Impact Bonds kunnen leren
van 10 jaar Britse ervaring met SIBs, bijna de helft is afgerond en
het overheidsbeleid. In
ontwikkelde landen zijn overheden de outcome
funders
in ontwikkelingslanden supranationale organisaties en
vermogensfondsen.
SFUK
wijst er o.a. op dat
de Britse aanpak met een
Outcomes Fund de
basis vormt voor de
42 operationele SIBs
i.t.t een 1 voor 1 project financiering.
MATRIX
SF
UK
Het
maakt onderscheid tussen Thematische
SIBs
(de beste interventie & competitie) en Innovatieve
SIBs. Want
''the UN
SDGs & scaling impact require a rigorous focus on outcomes, not
inputs. A shift to financing outcomes will create space for
front-line innovation, learning,and adaptation.''
DATA**
Het
Amerikaanse Instiglio.org
een spin off van het Harvard SIBLab
dat op Development Bonds inzet,
heeft ook een, incomplete / niet helemaal actuele, online
global database. Met investerings en uitbetalingsbedragen & looptijd, geen investeerders of doelgroep grootte.
Global outlook: Instiglio
vermeld 36 SIBs in design fase (4 exploration).
Ongeveer
de helft van de 42 Britse SIBs
is afgerond, ze zijn voor werk en NEETS:
youths Not in Education Employment or Training
de politiek is aan het evalueren. De 16 lopende zijn vooral voor
kinderen en jongeren, een long
term health, een voor
mental health en
een voor HIV preventie.
In
de VS lopen 18 SIBs, de eerste
is mislukt. NB In de VS heten SIBs 'Pay
for Succes' bonds, daar
zijn ze kapitaal-intensief en lopen in de miljoenen (Instiglio &
BridgesVentures). Breed palet o.a. Recidivisme
(6), homelessness (5), en kinderen en families (4).
Opvallend:
In Azie is m.u.v. India (2, 1) weinig animo behalve in Japan. Dat
kondigde in 2016 aan 200miljoen US$, de
helft van het nu geinvesteerde wereldwijde bedrag, te
reserveren voor SIBs. Japan maakt vaart: in 2017 zijn al drie Health
Impact Bonds gelanceerd:
voor nierpatiënten, kanker screening en dementie preventie
(Instiglio).