Opzet
Broers
beschrijft de financiële-,
krediet-, Euro-, banken- en economische-crisis sinds 2007 in
hoofdlijnen en gaat dan uitgebreid in op de geschiedenis van impact
first beleggingsfonds Oikocredit. Bijna de helft van het boek gaat
over Oikocredit. Dat zag haar inleg sinds het begin van de crisis
verdubbelen. Het versloeg met haar impact first vaste
lage rendement van 2% (1,5%) opeens de markt en heeft nu de hoogste
krediet rating door
haar consistente uitkeringen. Voor het portret van Oikocredit
interviewde Broers een (groot) aandeelhouder, treasurer
Huub Lems van de Protestantse Kerk in Nederland en Oikocredit's
(oud-)directeuren Gert van Maanen, Albert Hofsink (finance)
en Ging Ledesma over de lange aanloop, innovatie en
management.
Insteek
Broers
begint met duiden van de crises als een serie crises van vertrouwen,
in het financiële
systeem, in zekerheden, in solidariteit, in fatsoen, in toezicht en
contrôle
systemen die als 'perverse
prikkels'
werkten en omzeiling stimuleerden i.p.v. de beoogde risico
beheersing. Hij -theoloog- laat niet na te verwijzen naar het verhaal
in het Oude Testament van de mensen die dansen om het gouden kalf
(Exodus 32 in de voorleesbijbel).
Met Hans
Achterhuis
discussieert hij over de
vrije markt
als ideologie, concept en vooral utopie en de prequel
of grondslag van haar grondlegger Adam Smith The
Theory of Moral Sentiments (korte beschrijving en de volledige
tekst). Probleem, aanleiding voor de crises, was dat het evenwicht
tussen (vrije) markt, staat en burgermaatschappij zoek is geraakt. En
opvallend: retrospectief heeft de deregulering en stimulering van de
vrije markt geleid tot door lagere mondiale groeicijfers, ook zonder
de krimp tussen 2008 en 2012.
Broers
sprak Mirjam
Sent
hoogleraar economie in Nijmegen die het beeld van de rationele homo
economicus plaats
in de context van emoties
bij beslissingen, de complexiteit
van veel keuzes omdat (geconstrueerde
financiële)
producten
zo ingewikkeld zijn (gemaakt) en de
schaalvergroting
en efficiency
processen
die mensen ontheemd
raken en ontworteld
en daardoor hun zekerheden en gevoel van veiligheid kwijtraken.
Herman
Wijffels, wijst op onze
schuld(en) en vooral die van het interen op onze ecologische
hoofdsom, de overbenutten van natuurlijke grondstoffen die soms niet
hernieuwbaar en onvervangbaar zijn. Als de elite, leiders niet
vooruitkijken en veranderen wil dreigt ineenstorting van beschavingen
zoals dat ook in het verleden gebeurde.
De
ethicus-econoom Edgar Karssing van
Nijenrode is degene die verwijst naar de basis van Adam Smith Wealth
of Nations en de
onzichtbare hand van de markt: eigenbelang naast zorg voor naasten en
de samenleving. Daarin kan geen optimale of maximale winst worden
berekend in een economisch of financieel (data)model omdat er geen
sprake kan zijn van evenwicht.. Hij noemt het binding van waarden
ingebed in concrete organisaties.
De
filosoof Harry Kunneman
auteur van Voorbij het
dikke-ik benadrukt het
morele aspect maar wijst op de verheven houding van de ideologieën
van de 19e en 20ste eeuw die zich als totaal oplossing presenteren en
blind lijken te zijn voor eigen zwakke plekken en falen. Ook de vrije
markt ideologie deed dit.
De
theoloog Erik Borgman wijst
op de (Nederlandse) moraal en het moralisme waardoor alles iets tot
doel moet hebben en niks meer in zich zelf, intrinsiek waardevol is
(m.u.v geld). De grondslag van het leven hier en nu is de weg die
leidt naar verlossing en die van de financiële
wereld is die van betrouwbare dienstverlening aan de samenleving (ipv
zelfverrijking).
Oikocredit
Het
tweede deel van het boek begint met een kroniek van Oikocredit,
opgericht na een appèl
door de Wereldraad van Kerken in 1968 en na mislukte pogingen in
(West)Duitsland en Zwitserland in Nederland wel succesvol opgestart.
En meteen al oecumenisch: van 'alle' kerken en gezindten. Het
hoofdkantoor zit ook nog altijd in Nederland.
Grootaandeelhouder
Huub Lems, namens de Protestantse Kerk in Nederland, vertelt over
de voorzichtige eerste beleggingen en nodige trucs (subsidie); een
illustratief voorbeeld van de impact first begin periode van
microkrediet en haar sponsors. Lems betreurt de opheffing van het
fiscale ten gunste van deze beleggingen regime. Hij wil ook
Oikocredit kerkelijk houden als coöperatie,
bijna als laatste bastion van haar diaconale bestaansrecht, maar
benadrukt dat Oikocredit met haar lenersprimaat een
uitzonderingspositie inneemt die ander (groot)banken nauwelijks meer
kunnen evenaren.
De
directeuren van Oikocredit
vertegenwoordiger de eerste 4 decennia van Oikocredit, een als
medeoprichter en na een carrière
in de bankwereld (RvB ING) en van '94 tot '01 als directeur. Gert
van Maanen noemt het succes van
Oikocredit een onverwacht 'wonder'
maar de baan een kolfje
naar zijn hand. Hij benadrukt de rol van de regiomanager
(en die van vrouwen als projectmanagers omdat zij crisisbestendiger
zijn p.88), het (moraliserende en motiverende successen) verhaal
voor de leners en de klant keuze:
dorpen en coöperaties.
Ironisch is het oordeel van financial
consultants die het
Oikocredit model, zonder onderpand maar op basis van basaal fatsoen,
niet duurzaam noemden (p95). De beleggers en leningnemers waren een
marginale uitzondering. Van Maanen noemt solidariteit een
overlevingsconcept
van armen en eigenbelang
een product van welvaart. Oikocredit is ook uitzonderlijk door de grote
hoeveelheid kleine beleggers.
Albert
Hofsink, accountant en
financieel directeur van Oikocredit die begon in de tijd dat alle
klanten waar ook ter wereld 9% rente moesten betalen: een systeem dat
verlieslatend en bovendien oneerlijk was door lokale, regionale
renteniveaus. Ook betaalden de kredietinstellingen hun leningen in
harde valuta terug hetgeen ze bij koersdalingen nekte waarop
Oikocredit een Local
Currency Risk Fund
startte. FMO zette vervolgens haar The
Currency Exchange Fund (TCX)
op met hetzelfde idee. De obligatie portefeuille, opgezet als
zekerheid voor de leningen portfolio is ondertussen gescreend en
verbeterd door Ethibel die een meet instrument ontwikkelde voor
duurzame ontwikkeling en rendeert nu extren beter als het 4F fund,
fund for the fair future. Opmerkelijk
in het gesprek met pragmaticus Hofsink vond ik de opmerking van de
schrijver dat bij een interne discussie en innovaties, de realisten
en idealisten de laatste te rigide bleken. (p.102). Hofsink dat het
lastig blijft om naast financiële cijfers impact, andere vormen
van winst te definiëren.
De volgende directeur Ging Ledesma
gaat dan ook over social performance & financial
analysis. Haar functie
begon als intern missiewerk en extern sustainabiíty PR werk
maar is uitgegroeid naar onderdeel van het gewone werk en geen window
dressing. Het is het
verzamelen van data op basis van meetinstrumenten die ontwikkeld zijn
om klanten te helpen (zich) duurzaam economisch te ontwikkelen.
Ben Simmis, managing director
van '96 tot 1jan13, van huis uit ontwikkelingseconoom met de opdracht
meer kapitaal aan te trekken. Sims de crises en de groeispurt van
Oikocredit staat hij voor het dilemma meer dividend uit te keren en
zo meer kapitaal aan te trekken. Toch worden de eigen reserves en
capaciteit eerst versterkt en gekeken naar incentives voor
innovatieve en trouwe partners als alternatieven in plaats van de
aandeelhouders. Toch is men voorzichtig: de jaarlijkse 15% groei
sinds het begin van de crisis is een verdubbeling in 5 jaar en dat is
nauwelijks meer te managen zonder op alle fronten extra inspanningen
te leveren.
En
nu?
In
het slothoofdstuk presenteert de schrijver een aantal thema's
1
Over risico: vertrouwen is ook een onderpand, maar klantgerichtheid
brengt risico's mee;
2
Over relaties: partnerschap is bestendiger dan een klantrelatie;
3
Over waarde voor aandeelhouders en stakeholders;
4
Over groei en andere economische indicatoren;
5
over het verstandshuwelijk tussen ideaal en praktijk;
6
Over rijkdom: materiële
schaarste en immateriële
overvloed.
Conclusie
Een
prettig leesbaar reflecterend retrospectief op de financiële
crises, haar oorsprong en de rol van een impact first investeerder
van wereldformaat. Extra leerzaam voor een finance-impact evenwicht
of finance first impact investor als ondergetekende. Alsof
impact investing niet ingewikkeld en veeleisend genoeg is, is het
inbouwen van 'safeguards' noodzakelijk. Ook erg ongelukkig gezien de
teneur van de visies op de rol van regels en contrôle
mechanismen die de vrije markt hadden moeten ondersteunen.Voor Oikcredit is de werkende safeguard haar unieke ontstaansgeschiedenis en de eigen waarden die de koers bepalen.
Ik kom zelf uit de wereld van goede doelen met missie, visie en strategie
als richtinggevende beleidsinstumenten. Zolang activiteiten maar
passen binnen deze drie, ofwel er is een soort ISO protocol is om dit
te toetsen, dan zijn de grondslag, waarden en bedding redelijk veilig
gesteld. Nb Als marketeer fondsenwervende communicatie voegde ik daar
''tactiek'' aan toe om de positionering en proposities te
verankeren.
Over het percentage Vrouwen
bij Oikocredit.
In IINieuws 15juni13 staan IRIS facts & figures (Data Brief) over
impact investing sector en dat slechts 2,5%
van de medewerkers vrouw is. Oikocredit International vormt hierop
gelukkig een grote uitzondering. Van de 250 medewerkers, waarvan 174
buiten Nederland, is 56%
vrouw en 44% man. Van het management team (5 personen) waren 40%
vrouw (2) en 60% man (3). Bij Oikocredit Nederland zijn 5 van de 7
medewerkers –waarvan 5 parttime- (eind juli) vrouw. Per 1
oktober komt er een (vrouwelijke) medewerker bij. Dan zijn er dus 6
van de 8 medewerkers (75%) vrouw.
Het
aantal vrouwelijke medewerkers is een (van de vele) criteria waar
Oikocredit bij kredietverlening aan haar 900 partners naar kijkt,
maar het preciese aantal vrouwelijk medewerkers is niet bekend,
maar
zeker meer dan 2,5%
Bron:
zelfde-dag-antwoord-op-mijn-vraag mails van Oikocredit en jaarverslag
2012.
Noot
van de Blogger:
Op de PAGINA Charity
cases O-N mijn
case beschrijving van Oikocredit (bovenaan) of op IINieuws
24feb11. Update op
IINieuws
1april13. Ook
van de aandeelhouder, de Protestantse
Kerk in Nederland ie
fondsenwervendmerk KerkinActie
maakte ik een portret Charity
cases A-N
(KerkinActie) of Charity
cases O-N (Protestantse
Kerk in Nederland).
Prijs
10 Euro, gebonden 152 pag. Links
Oikocredit.nl/Geld-en-goed-lessen-voor-welwillende-kapitalisten
en/of Arjan Broers
(inlieiding) Bestellen:
Oikocredit
of Skandalon
Geen opmerkingen:
Een reactie posten